Terwijl buiten de vernielingen van de avondklok demonstranten hoorbaar waren, bestudeerde ik de wekelijkse parasja. Mij restte niets anders dan het trekken van parallellen tussen de huidige demonstranten en de opstandige joden die na de uittocht uit Egypte keer op keer hun ontevredenheid uitten.
Zoals het de huidige demonstranten niet zozeer om de avondklok gaat, maar om een dieperliggende frustratie, zo wilden de Joodse oproerkraaiers in de woestijn niet daadwerkelijk terug naar Egypte, zoals ze proclameerden. Ja, ze benoemden wel de specifieke problemen maar al snel nadat het probleem verholpen was kwam een volgende klacht. Het ging duidelijker om iets diepers.
Hoe is het Mozes uiteindelijk gelukt om het volk tevreden te stellen? En kunnen de huidige politici en leiders, anno 2021, hier wijsheid uit putten?
De eerste keer dat de Joden hun ongenoegen uitten was toen ze geen kant meer op konden. Aan een zijde was de Schelfzee en aan de andere kant het aanstormende Egyptische leger. Ze betreurden dat ze niet in Egypte waren gebleven. Daar was het leven inderdaad niet fijn maar er was wel zekerheid. Daar hadden ze aan een natuurlijke dood kunnen sterven, omringd door familie en vrienden, en niet anoniem hoeven wegrotten in de dorre woestijn. Toen Mozes zich tot G-d richtte kreeg hij te horen dat hij niet met Hem maar met het volk in gesprek moest gaan.
Het was goed om het volk te wijzen op een groter doel en het was zeker ook verstandig om als machthebber de zaken proberen op te lossen maar tegelijkertijd moest hij als leider, juist als leider, in gesprek blijven met zijn mensen. Het mocht geen een-tweetje worden tussen de beleidsmakers. Want hoe briljant ook die oplossing zou zijn, zolang er ruimte was voor een schijn van politiek gekonkel of belangenverstrengeling, zou de oplossing geen stand kunnen houden. En daarom hadden het splitsen van de zee, het brood dat uit de hemel viel niet genoeg kracht en macht om de echte problematiek, de ontevredenheid, te verdrijven. De basale zekerheden waren immers weggevallen, de toekomst was een brok onzekerheid, de regie op hun eigen toekomst was zoek.
In de laatste episode van de parasja zien we dat Mozes het leiderschap eindelijk onder de knie krijgt. Toen het joodse volk werd aangevallen door de Amalekieten, vormde Mozes eerst een legioen, hij riep dus de hulp van het volk in. Hij kwam ze deze keer niet vertellen dat G’d voor hen zou strijden, maar deelde zijn verantwoordelijkheid hen. Natuurlijk bleef hij bij zijn mensen, zoals een goed leider betaamd, om ze te ondersteunen en te inspireren, m de mensen zelf moesten de strijd aangaan
En wat blijkt? Voor de eerste keer eindigt een tegenslag niet in een volksopstand. Mozes besefte nu wat G-d aanvankelijk zei: “Spreek niet tot mij, maar tot het volk”. Mozes realiseerde zich dat hij als gezagsdrager het volksvertrouwen wint door zijn volk bij het beleid te betrekken. Vanuit de hoogte praten en inspireren was niet genoeg. Het moest altijd een combinatie zijn van enerzijds een gezamenlijke blik naar boven en anderzijds pragmatisch handelen.
Vertalend naar actualiteit: Natuurlijk ga ik geen aandacht besteden aan hen die de vernielingen aanrichten. Wel is het belangrijk om te kijken naar de goegemeente die zich zorgen maakt over de toekomst. Zij zijn ongerust over de economie en de medische zorg. Gewezen zekerheden in de westerse wereld, die barsten vertonen. Mensen hebben het gevoel dat zij de regie over hun eigen toekomst kwijt zijn. En dit gevoel van onzekerheid brengt weer veel andere problemen met zich mee.
Maar zoals destijds Mozes, moeten ook de huidige politieke leiders ervoor waken om mensen alleen maar op hun verantwoordelijkheden te wijzen. Het is belangrijk om ze te betrekken bij het creëren en vinden van de oplossingen. Het zal zeker bijdragen aan een positief gevoel en wie weet… wellicht dat ook daadwerkelijk hier een oplossing uit voort kan komen.
Spreek niet tot Mij, maar tot het volk. (Exodus 14:15)
Sjabbat sjalom,
Yanki Jacobs,
De Parasja die deze week in de synagogen wereldwijd worden gelezen is parasjat Beshalach (Exodus 13:17 – 17:16). Sjabbat begint 29 januari om 16:55 uur en eindigt 30 januari 18:18 uur.
Ontvang gratis onze nieuwsbrieven!
