De Oeigoeren zijn een religieuze minderheid in het noord-westen van China. Steeds meer berichten verschijnen in westerse media over de wrede manier waarop de Oeigoeren onderdrukt worden, over hun opsluiting in kampen en andere onderdrukkende maatregelen zoals het gedwongen eten van varkensvlees (Oeigoeren zijn moslim), het ontnemen van hoofdhaar voor verkoop en het gedwongen afstaan van organen.
Diverse Joodse organisaties en Joodse prominenten vragen hier wereldwijd aandacht voor. In Nederland was het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap (NIK) enkele weken terug het eerste landelijke kerkgenootschap dat openlijk voor de Oeigoeren opkomt, zo is te lezen op NIK.nl.
Het NIK is lid van het Overleg Joden Christenen en Moslims (OJCM). Op initiatief van het NIK heeft het OJCM het op zich genomen de positie van deze Chinese minderheid in China bij de Nederlandse regering aan de orde te stellen. Het NIK werkt in het OJCM samen met onder meer de Raad van Kerken en het Contactorgaan Moslims Overheid (CMO).
“Vrijheid en diversiteit is nodig om als Joden onze levensovertuiging te kunnen beleven. Wat voor ons geldt, moet ook, ver hier vandaan, voor religieuze minderheden elders op de wereld gelden, nog los van de stelselmatige vervolgingen die onze Joodse geschiedenis markeert”, zegt Edmond van Ravenswade, portefeuillehouder interreligieuze relaties in de Permanente Commissie (bestuur) van het NIK.
Begin dit jaar spoorde de Tweede Kamer minister Blok van Buitenlandse Zaken aan tot actie over de toestand in de Chinese provincie Xinjiang. Blok zei dat de bezorgdheid van Nederland al lang aan de Chinese regering wordt overgebracht.
In Europa is de European Union of Jewish Students (EUJS) een campagne begonnen om aandacht te vragen voor het lot van deze onderdrukte Chinese bevolkingsgroep. In Groot-Brittannië is het de Holocaust Educational Trust die het onderwerp agendeert. In Canada staan oud-minister Irwin Cotler en mensenrechtenadvocaat David Matar, twee vooraanstaande Joodse strijders voor de mensenrechten, vooraan om het lot van de Oeigoeren te bepleiten. Ook de Britse oud-opperrabbijn Lord Jonathan Sacks heeft zich tot dit koor gevoegd. Sacks: “That people in the 21st century are being murdered, terrorised, victimised, intimidated and robbed of their liberties because of the way they worship God is a moral outrage, a political scandal and a desecration of faith itself”.
Sinds de Tweede Wereldoorlog
Wat naar buiten komt is dat er sprake is van massale sterilisaties. Drone-beelden tonen honderden geblinddoekte gevangenen die in treinen worden gedwongen. Een miljoen Oeigoeren worden vastgehouden in ‘heropvoedingskampen’. De Britse Holocaust Educational Trust noemt het “de grootste opsluiting van een minderheidsgroep sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog”.
Wat zou moeten gebeuren is dat het Oeigoerse volk wordt verlost van etnische en religieuze onderdrukking, de deuren van de kampen worden open gezet en de schending van mensenrechten onmiddellijk wordt gestaakt.
Europees-Joodse studenten
De Europese Unie van Joodse Studenten (EUJS) is de democratische, door jongeren geleide, overkoepelende organisatie van Joodse studentenverenigingen in 36 landen, die 160.000 jonge Joden tussen 18-35 in heel Europa vertegenwoordigt. Van de EUJS is uit Nederland Ijar de lidorganisatie.
Nooit meer nu!
De EUJS: “Als joden, een volk dat in het verleden genocide en staatloosheid heeft doorstaan, kunnen we niet stil zijn. Elk jaar zeggen we “Never Again!”. Voor ons moet dit meer zijn dan een verklaring. Daarom bestrijden we antisemitisme. Daarom vinden wij dat we nu in actie moeten komen voor de Oeigoeren. Onze geschiedenis heeft ons opgedragen zo luid mogelijk te zijn als het gaat om genocide. Daarom zeggen wij nu het om de Oeigoeren gaat: “Nooit meer nu!” Het is tijd om op te staan, om de culturele genocide van de Oeigoeren te stoppen.”
De EUJS bepleit het verdedigen en versterken van diversiteit in onze samenlevingen, dit is niet in het minst een goede bedding voor het kunnen functioneren van het jodendom in Europa. “China bedreigt juist die waarden. Als Europeanen kunnen we ons uitspreken. We moeten dus solidair zijn met degenen wier diversiteit wordt aangevallen.”
Elie Wiesel
Het Canadese parlement heeft deze maand een zeven uur durende hoorzitting gehouden. Een van de voornaamste sprekers was voormalig minister van justitie Irwin Cotler. Cotler, een internationale strijder voor de mensenrechten, zei dat de misstanden tegen de Oeigoeren in de westelijke provincie Xinjiang in China als genocide moeten worden erkend. Cotler: “De wereld loopt het risico jegens de Oeigoeren te falen door niets te doen, precies zoals is gebeurd bij de genocide in Rwanda in 1994. Cotler riep op tot actie en haalde Eli Wiesel aan: “”Onverschilligheid betekent altijd het voordeel voor de kant van de dader, nooit voor de slachtoffers.”
Onderdrukking van joden
China onderdrukt ook andere religieuze minderheden en is in het algemeen het respect voor de mensenrechten niet goed gezind. Een van de groepen, hoe klein ook, die dit ervaart is de oude Joodse gemeenschap in Kaifeng. In deze plaats aan de Gele Rivier tussen de Chinese hoofdstad Beijing en de metropool Shanghai bestaat een meer dan duizend jaar oude Joodse gemeenschap. Door de komst van een leraar zo’n dertig jaar geleden die de Joden onderwijs gaf en leerde Hebreeuws te lezen, kwam het Joodse leven er tot enige bloei. Dit is in de laatste vijf jaar echte weer de grond in geboord. Joodse opschriften in de synagoge zijn vervangen door boodschappen die het overheidsstreven om religie te onderdrukken uitdragen. In de zomer van 2019 werd in het pand naast de synagoge een gemeenschappelijk cultureel dienstencentrum gevestigd. Vanuit dit centrum worden alle activiteiten en bezoekers van de synagoge in de gaten gehouden. Alle borden en aanduidingen die verband houden met de geschiedenis van joden in de stad worden verwijderd.
De Chinese joden worden in de mogelijkheid om hun religie te beleven niet anders behandeld, c.q. beperkt, dan andere inwoners van China die afwijken van wat de Communistische Partij voorstaat maar zijn door hun zeer beperkte aantallen kwetsbaarder om als groep hun identiteit te verliezen. Gevolg hiervan is dat de unieke, millennia-lange geschiedenis van de Kaifeng-joden wordt uitgewist.
Joodse put
Een buurtbewoner vertelde tegen een verslaggever van de New York Times dat er duizend jaar geleden een oude put was geboord achter de synagoge, die door het bureau voor culturele waardevolle objecten van Kaifeng werd aangemerkt als een plek die speciale bescherming heeft. In het voorjaar van 2018 heeft het bureau, in opdracht van de regering, de stele uitgegraven waarop staat dat het een object is met de status van beschermd monument. De oude put werd met beton en puin afgedekt en verzegeld. Een Kaifeng-Jood waar de verslaggever bij thuis op bezoek kon komen zei: ‘bij het jodendom draait alles om uithoudingsvermogen.’
