“Ubi volentia est, via est”, is een bekende wijze Latijnse spreuk. In het Nederlands: “Waar een wil is, is een weg.” De Joodse variant hierop is gebaseerd op een Aramese tekst uit de Zohar en luidt: “Er is niets dat de wil kan tegenhouden.”
Hoewel de spreuken op elkaar lijken is er toch een nuanceverschil. De Latijnse variant benadrukt dat alles mogelijk is, als de wil er maar is. Dit zal zich echter niet altijd in de praktijk laten vertalen. Als ik toondoof ben en zing als een valse kraai, dan zal ik echt nooit een operazanger kunnen worden, hoe graag ik het ook zou willen. Wat dat betreft is de Joodse variant realistischer. Er staat dat niets mijn ‘wil’ kan tegenhouden. Mijn ‘wil’ is in feite onaantastbaar, ook als die ‘wil’ onuitvoerbaar is.
Aan de basis van dit verschil ligt de uitleg in de Talmoed (Berachot 6a) dat als iemand de intentie heeft om iets goeds te doen, maar het blijkt dat zijn intentie niet verder zal reiken dan een goede bedoeling vanwege oorzaken die buiten zijn bereik liggen, dan toch wordt het hem aangerekend alsof hij deze goede bedoeling daadwerkelijk heeft uitgevoerd.
Een geluid dat ik vaak hoor is dat we vooral moeten kijken naar daadwerkelijke prestaties. ”Geen woorden maar daden” en “goede bedoelingen tellen niet mee” zegt men dan. Het Jodendom ziet dit echter anders: goede bedoelingen zijn essentieel en soms zelfs belangrijker dan de praktische uitvoering.
“Maar jullie wilden er niet heen trekken (naar Kena’an), en jullie kwamen in verzet tegen het bevel van de Eeuwige, jullie G-d.” (Devariem 1:26)
Moshe verwijt het Joodse volk dat ze Israël niet binnen wilden trekken. En doordat het bij hen aan wilskracht ontbrak, stonden ze open voor de negatieve berichtgeving van de verspieders. Als bij henzelf de wil om het beloofde land binnen te trekken zou hebben overheerst, dan hadden ze de negatieve berichtgeving van de tien verspieders naast zich neergelegd en uitsluitend de positieve berichtgeving van de twee andere verspieders, Joshua en Kaleb, hebben gehoord.
Volledige objectiviteit is een illusie. De wil van ieder mens wordt beïnvloed en gevormd door opvoeding, omgeving en ervaringen. Als we echter doordrongen zijn van onze eigen subjectiviteit, dan kunnen we informatie die ons bereikt op een objectieve wijze filteren en worden onze beslissingen van een zuiverder aard.
De Parasja, afdelingen in de Torah die wereldwijd in de synagogen worden gelezen, is deze week: Devariem. (Devariem 1:1 t/m 3:22. Sjabbat begint 24 juli om 20:00 uur en eindigt op 25 juli om 22:42 uur.