G’d tegen Mozes: “Het is de wet. Voor een kosjer huis zult gij het bokje niet koken in de melk van zijn moeder.”
Mozes: “Oké, dus wat U zegt is dat wij melk en vlees nooit samen mogen eten.”
G’d: “Nee. Wat ik zeg is dat gij het bokje niet zult koken in de melk van zijn moeder.”
Mozes: “Oh Heer, vergeef mijn onwetendheid. Wat U eigenlijk zegt is dat we zes uur zouden moeten wachten met het nuttigen van melk na het eten van vlees, zodat deze niet samen komen in onze maag.”
G’d: “Nee, luister naar mij. Ik zeg dat gij het bokje niet zult koken in de melk van zijn moeder.”
Mozes: “Oh Heer, ik voel mij zo stom. U bedoelt dat wij aparte borden en servies moeten hebben voor melk en vlees, en een aparte set voor Pesach ook. En als we een vergissing maken moeten we het bord begraven.”
G’d: “Mozes, zoek het ook maar uit!”
In het rabbinale en daarmee hedendaagse jodendom staat het bestuderen van Thora-teksten en de commentaren centraal. Generatie op generatie worden Bijbelse woorden, zinnen en contexten uitvoerig verklaard door grote geleerden die elkaar aanvullen en elkaar minstens evenzoveel tegenspreken. Het is een voortdurend religieus-intellectueel schouwspel dat door de eeuwen heen de Joden vormde tot een volk dat educatie en het stellen van vragen tot hoogste deugden heeft verheven.
In de moderne maatschappij wordt gesteld dat wij eerst moeten denken, alvorens iets te doen. In het jodendom is dit andersom. Het is in eerste instantie een praktiserend geloof. Het doen staan voorop, daarna mag er over worden nagedacht, al is het bij voorbaat een gegeven dat niet alle wetten voor ons te verklaren zijn.
“Gij zult het bokje niet koken in de melk van zijn moeder.”
Exodus 23:19, Exodus 34:26, and Deuteronomium 14:21
De eerstgenoemde mop is treffend. G’d geeft het Joodse volk een wet. Letterlijk genomen mag je dus het (geiten)bokje niet koken in zijn moedersmelk. G’d geeft geen toelichting noch verklaring. Het roept veel vragen op: Mag het bokje wel in de melk van een andere moedergeit gekookt worden? In melk van andere dieren? Gaat het alleen om het koken, of ook om het nuttigen? Is dit van toepassing op al het vlees van (kosjere) zoogdieren? Mag gevogelte wel samen gekookt worden met melk(producten)?
Spirituele benadering
Meer spirituele benaderingen zeggen dat we bokje vooral als figuur voor kind moeten zien. Een kalfje mag men immers ook niet op te jonge leeftijd bij de moeder weghalen volgens de Thora. Strikt genomen een dierennorm die wordt opgelegd, maar in bredere zin een moraal. Het is een gruwel om een jong dier te koken in de melk die hem het leven heeft gegeven.
Of de meer holistische kijk waarin vlees staat voor het vergankelijke verleden en melk voor de vruchtbare toekomst. Zal de wet niet gewoon om gezondheidsredenen voor in de woestijnomgeving zijn gegeven?
Bovendien rijst de vraag waarom dit verbod alleen wordt opgelegd aan het Joodse volk. Zou het misschien bedoeld zijn als maatregel voor sociale distantie, zeg maar een soort anderhalvemeter maatregel? Was het een bijgelovigheid of afgoderij uit die periode die verboden moest worden, zoals sommige geleerden verklaren? Wat zegt het dat het driemaal in de Thora herhaald wordt?
Vlees of melk?
Misschien moeten we wel de waarheid zoeken in de samenhang van deze onsamenhangende verklaringen. Draait het allemaal wel om fleisch (vlees) of milch (melk)? De volgende column is vegan.
Dit was deel 1 van een tweeluik. Lees hier deel 2 ‘Vegan’
