Al jaren speel ik iedere maandag en donderdagmorgen een potje golf met dezelfde vrienden. Een van die vrienden is Arno Kamminga, leeftijdgenoot en net als ik genietend van een pensionado-leven. Anders dan ik, is mijn vriend een echt buitenmens. Golfbanen liggen altijd in mooie natuurgebieden, de onze in Amsterdam Noord is geen uitzondering.
De baan is prachtig met honderden soorten bomen en planten en watergebiedjes waarin tientallen verschillende watervogels. Daar houdt het op voor mij, natuur is groen en vogels vliegen. Niet voor Arno, hij weet letterlijk alles over wat groeit en bloeit en vertelt daar boeiend over. ‘Kijk daar vliegt een gorgeldiefje, daar bij die Amerikaanse oleander,’ zegt hij bijvoorbeeld. De stadsjongen die ik ben, luistert en is vol ontzag over zoveel natuurkennis.
Arno kan ook zeer boeiend vertellen over de dieren op zijn boerderij waar hij sinds hij ophield met werken woont. Over zijn 2 honden, de pony, de geit en de kippetjes en ganzen die op het erf rondlopen. Na het golf eten we vaak een broodje in het clubhuis en dan spreken we over politiek, televisie, boeken die we lazen, auto’s, de voordelen van de stad tegenover het platteland en wat zo verder ter sprake komt. Arno is van een golfmaatje een vriend geworden. Een vriend met soms heel onverwachte kantjes.
Ik weet niet meer precies waarover wij het hadden toen hij heel terloops vertelde dat zijn ouders een Yad Vashem-onderscheiding hadden gekregen. Je voelt instinctief of iemand koosjer is. Maar een Yad Vashem-onderscheiding is meer dan koosjer. Het is een certificaat van adel, een ridderorde! Ik wilde er graag meer over weten. Dus Arno vertelde.
Hendrik Kamminga kwam oorspronkelijk uit Broek in Waterland. In de crisisjaren trouwde hij met Maretje Spaans uit hetzelfde dorp. Het paar verhuisde naar Amsterdam Noord, om precies te zijn naar Tuindorp Oostzaan. Hendrik was een veelzijdig man. Opgeleid voor het kappersvak gaf hij daar al snel de brui aan. Om een boterham te verdienen pakte hij van alles aan. Van huis uit was hij een talentvol kunstschilder. Maar het meest interesseerde hem de handel.
Vanuit Noord toog hij vaak naar het Waterlooplein en raakte daar bevriend met de veelal Joodse handelaren. Hij kocht en verkocht van alles en nog wat. Hij moet daar veel Joodse kennissen aan over hebben gehouden. Veel foto’s uit die tijd zijn er niet. Eén wel: Hendrik als chauffeur in een benijdenswaardige mooie open auto. ‘Die was niet van hem,’ weet zijn zoon, ‘hij was soms chauffeur voor een bemiddelde Joodse familie. In 1933 opende Hendrik de in Amsterdam Noord befaamde IJzerhandelwinkel Kamminga. “Daar kon je alles krijgen wat je nodig hebt en werd je zo goed geholpen,’ hoor je daar nu nog.
In de typische scheeparbeiderswijk Tuindorp Oostzaan woonden geen Joden. Maar het naburige dorp Oostzaan nam na 1933 graag uit Duitsland gevluchte Joden op. Volgens het virtuele Joodsmonument Zaanstreek in totaal zelfs 75 mensen Sinds 2005 is er op een huis in het dorp een plaquette geplaatst die aan hen herinnert.
Op dezelfde website vond ik de namen van Jack en Selma Streim-Bierman en hun dochter Margot. Hoe Streim Arno’s vader kende weet hij niet. Maar feit is dat het gezin op een dag in 1942 bij Hendrik en Maretje voor de deur stonden en om onderdak vroegen. ‘Kom maar,’ moeten de Kamminga’s hebben gezegd en leverden met gevaar voor eigen leven een schuilplaats. Tot het einde van de oorlog bleven ze niet, zoals zo vaak was er verraad. Er werd een ander onderduikadres voor de familie gevonden. De familie overleefde de oorlog. Hoe het verder met ze ging weet ik niet. Wel weet ik dat dochter Margot ervoor zorgde dat Hendrik en Maretje de Yad Vashem-onderscheiding kregen.
Vijfduizendzevenhonderd en elf onderscheidingen zijn er in Nederland verleend. Eén daarvan aan Hendrik en Maretje Kamminga, de ouders van mijn golfvriend. Met dit verhaaltje geef ik hen de eer die ze verdienen en meteen ook aan de andere 5710.
Ontvang gratis onze nieuwsbrieven!
