Ongeveer 1300 jaar geleden zonk een 25 meter lang schip op slechts enkele tientallen meters uit de kust van Israël, waarbij waarschijnlijk niemand is omgekomen. Maar de overvloedige lading van 103 amforen (kruiken) gevuld met alle vormen van landbouwproducten, talloze dagelijkse voorwerpen die door de bemanning werden gebruikt en vele andere unieke kenmerken, zoals verschillende Griekse en Arabische inscripties, werd opgeslokt door zee en zand en bleef eeuwenlang verborgen.
Het wrak en de lading werden voor het eerst opgemerkt door twee leden van de nabijgelegen Kibboets Ma’agan Michael, ongeveer 35 km ten zuiden van Haifa, die daarna de plek opnieuw met zand bedekten totdat het in 2015 opnieuw werd ontdekt.
Sinds 2016 wordt het scheepswrak en haar lading, opgegraven door het Leon Recanati Institute for Maritime Studies van de Universiteit van Haifa. Het heeft archeologen unieke inzichten gegeven hoe het leven in de regio er uitzag ten tijde van de overgang tussen de Byzantijnse en islamitische heerschappij, de handelsroutes en de scheepsbouw.
Bovendien presenteert de site de grootste collectie scheepsvracht van Byzantijns en vroeg islamitisch aardewerk dat in Israël is ontdekt, niet verstoken van enig mysterie, aangezien twee van de zes soorten amforen nog nooit eerder waren ontdekt.
De eerste resultaten van de opgravingen zijn onderzocht en zijn onlangs verschenen in twee academische artikelen in de tijdschriften Levant en Archeologie van het Nabije Oosten.
“We hebben niet met zekerheid kunnen vaststellen waardoor het schip is vergaan, maar we denken dat het waarschijnlijk een navigatiefout was”, vertelde de archeoloog van de Universiteit van Haifa, Deborah Cvikel, auteur van beide artikelen.
“We hebben het over een ongewoon groot schip, dat zorgvuldig is gebouwd en prachtig is geconserveerd.”
Op basis van de bevindingen denken de onderzoekers dat het schip eerst moet zijn gestopt in Egypte, daarna in Cyprus, en mogelijk een haven langs de kust van Israël voordat het zonk, waarbij ze eraan toevoegde dat: “het absoluut rond de Levant aan het reizen was.”
De omvang en rijkdom van de lading lijken in tegenspraak te zijn met het, momenteel populair onder geleerden zijnde idee, dat tijdens de overgang tussen de Byzantijnse en de islamitische heerschappij tussen de zevende en achtste eeuw de handel in het oostelijke Middellandse Zeegebied beperkt was.
Inscripties die door de archeologen zijn gevonden, geven een glimp van de fascinerende complexiteit van die periode, met zowel Griekse als Arabische letters, evenals religieuze christelijke en islamitische symbolen, die hun weg naar het schip vonden – of ze nu in het hout van het schip zijn gesneden of op de amforen.
‘We weten niet of de bemanning christen of moslim was, maar we vonden sporen van beide religies’, zei Cvikel.
De symbolen bevatten de naam van Allah in het Arabisch, evenals verschillende kruisen.
Onder de producten die in het aardewerk werden gevonden, waren olijven, dadels, vijgen, visgraten, pijnboompitten, druiven en rozijnen. Ook zijn op het schip veel dierenbotten gevonden, misschien van dieren die door de bemanning werden opgegeten of als huisdier werden gehouden.
‘We hebben geen menselijk botten gevonden, zodat we aannemen dat er niemand is omgekomen omdat het schip zo dicht bij de kust is gezonken’, zei Cvikel.
Wat de site ook uniek maakt, is dat van de zes soorten amforen die door de archeologen zijn geïdentificeerd, twee typologieën nergens anders zijn gevonden. Ook is duidelijk dat de meeste andere schepen leken in Egypte te zijn gemaakt.
Bovendien biedt het schip ook belangrijke inzichten op het gebied van scheepsbouwtechnieken.
“Schepen werden gebouwd met behulp van een ‘shell-first’-constructie, die was gebaseerd op riemen, waardoor de romp zijn vorm en integriteit kreeg”, vertelde Cvikel aan de Jerusalem Post.
“Het belangrijkste kenmerk van deze methode is het gebruik van pen-en-gat-verbindingen om rompplanken te verbinden. In de vijfde tot en met de zesde eeuw werd gebruik gemaakt van een ‘eerst-skelet’ constructie, waarbij riemen werden vastgemaakt aan de vooraf geconstrueerde kiel en frames.
“Dit proces van ‘transitie in de scheepsbouw’ is al ongeveer 70 jaar een van de hoofdonderwerpen in de geschiedenis van de scheepsbouw en sommige problemen zijn onbeantwoord gebleven. Daarom bevat elk scheepswrak uit deze periode een enorme hoeveelheid informatie die het proces verder kan belichten.”
De opgravingen op de site, waarbij verschillende verschillende master- en doctoraatsstudenten bij betrokken zijn, is nog steeds aan de gang, ook al heeft de coronavirus pandemie deze zomer verhinderd dat de archeologen ernaar terugkeerden.
‘We moeten nog steeds het achterste deel van het schip blootleggen, waar vermoedelijk de kapitein woonde’, zei Cvikel. “We moeten ook meer analyses uitvoeren op veel van de bevindingen, waaronder de amforen, hun inhoud, de alledaagse voorwerpen, zoals het kookgerei en de botten van dieren.”
Ontvang gratis onze nieuwsbrieven!
