Het heeft 17 maanden en drie verkiezingsrondes geduurd, maar Benjamin Netanyahu en Benny Gantz hebben maandagavond, vlak voor het begin van Yom HaShoa, een overeenkomst getekend waardoor Israël eindelijk weer een regering krijgt.
Of dit een goed functionerende regering zal worden moet de tijd leren. Vast staat dat Israël nog nooite een regering heeft gehad die bestaat uit 32 ministers en 16 onderministers en de mogelijkheid dit later uit te breiden naar 36 ministers en 16 onderministers.
Hoe ziet de overeenkomst tussen Netanyahu en Gantz er uit?
Volgens de overeenkomst zullen de twee partijleiders de post van de premier roteren voor de driejarige regeringsperiode. Netanyahu blijft het eerste anderhalf jaar in functie, tot september 2021, waarna Gantz de functie zal overnemen.
Gantz zal in de tussentijd dienen als minister van Defensie en als interim premier indien nodig.
De meest de belangrijkste commissies, zoals het veiligheidskabinet, dat oorlog kan verklaren, of de ministeriële wetgevingscommissie, zijn verdeeld over de blokken. Elk blok heeft een gelijk aantal leden.
Ook de beleidsprioriteiten zijn langs de lijnen versplinterd. Een annexatie van een of ander niet-gespecificeerd deel van de Westelijke Jordaanoever is het enige punt op de agenda van de nieuwe regering dat Blauw en Wit niet hoeft te steunen. Hoewel coalitieleden naar eigen goeddunken kunnen stemmen, is de kans groot dat een meerderheid van de Knesset voor annexatie is.
Vanaf 1 juli 2020 mag de regering en / of de Knesset hierover stemmen. Een dergelijke stemming zal “zo snel mogelijk” plaatsvinden, aldus de overeenkomst.
Ondertussen heeft Gantz bijna alles gewonnen wat hij nodig heeft om te laten zien dat hij zijn belofte na is gekomen om de democratische en liberale waarden van Israël te verdedigen.
Likud heeft de controle verloren over drie ministeries van waaruit het zijn cultuuroorlog tegen links leidde: justitie, communicatie en cultuur. Voormalig spreker Yuli Edelstein zal niet terugkeren als de voorzitter van de Knesset.
Gantz heeft wat terrein gegeven in de Commissie voor gerechtelijke benoemingen. Deze is verantwoordelijk voor de selectie van rechters van het Hooggerechtshof. Hoewel hij Zvi Hauser, een lid van zijn blok, in het negenkoppige panel kreeg, is het Knessetlid van Derech Eretz een rechtse conservatief die zich bij dergelijke benoemingen waarschijnlijk bij het andere blok zal aansluiten. Zo zou rechts alsnog een veto kunnen hebben over gerechtelijke benoemingen.
Blauw en Wit krijgt voor de helft van de termijn 16 ministeries, waaronder defensie, buitenlandse zaken, justitie, immigratie en absorptie, cultuur en sport, economie en welzijn, communicatie, landbouw, strategische kwesties, toerisme, sociale gelijkheid en diaspora-aangelegenheden.
Likud ontvangt de portefeuille buitenlandse zaken voor de tweede helft van de termijn en ook openbare veiligheid, transport, huisvesting, onderwijs, milieubescherming, energie, aangelegenheden in Jeruzalem en andere minder belangrijke posten.
De overeenkomst geeft Netanyahu ook vetorecht over de benoeming van de procureur-generaal en de openbare aanklager – de twee hoge ambtenaren die toezicht houden op de aanklachten van de premier wegens omkoping, fraude en vertrouwensbreuk.
Tijdens de eerste zes maanden zal er sprake zijn van een “noodregering”, en zullen er geen benoemingen plaatsvinden waarvoor goedkeuring door de regering vereist is. Dit betekent dat de officier van justitie, Dan Eldad, die werd benoemd door de minister van Justitie en de bondgenoot van Netanyahu, Amir Ohana, in functie blijft.
Avi Nissenkorn van Blauw en Wit neemt de functie van minister van Justitie over.
De Knesset Huis-commissie, die grote invloed heeft op de wetgevingsagenda van het parlement, wordt gecontroleerd door Blauw en Wit.
De twee partijen hebben ook besloten dat als het Hooggerechtshof de komende zes maanden besluit dat dat Netanyahu niet als premier kan dienen vanwege de aanklachten tegen hem, de Knesset zal worden ontbonden en er nieuwe verkiezingen zullen worden gehouden waarbij Gantz als interim premier zal dienen.
