Antisemitisme is al eeuwenlang een plaag in de Franse samenleving en laait in tijden van crisis op – vooral tijdens epidemieën aldus een artikel van JTA.
In de 14e eeuw kregen joden in Frankrijk de schuld van de Zwarte Dood en het verspreiden van de ziekte door vergiftiging van waterputten. Alleen al in de stad Straatsburg werden op bevel van de gemeente 2.000 joden levend verbrand. Dit staat beschreven in het boek “The Black Death” van de historicus Robert Gottfried.
“Het is zeer bedroevend en weerzinwekkend, maar de coronavirus pandemie herinnert ons eraan dat joden de schuld van epidemieën krijgen, of het nu is of 1347”, zegt Marc Knobel, een historicus die sinds 2002 hoofd van de studies bij het CRIF is, de overkoepelende groep van Frans-Joodse gemeenschappen.
In de afgelopen weken verscheen er een karikatuur op de Franse sociale media van Agnes Buzyn, Frankrijks vorige minister van Volksgezondheid en een joodse vrouw, waarin zij vergif in een bron giet – een afbeelding van een van de meest voorkomende theorieën die leidde tot pogroms tijdens de Zwarte Dood pest epidemie. Het is tienduizenden keren gedeeld.
Een ander viraal beeld legt Buzyns gezicht op de antisemitische karikatuur van de “gelukkige koopman”, een grijnzende joodse man die zijn handpalmen tegen elkaar wrijft.
Dan is er een veel gedeelde video waarin Buzyn en haar man, Yves Levy, ook joods, worden beschuldigd van het onthouden van chloroquine voor financieel gewin. Chloroquine is een medicijn tegen malaria dat door sommigen, waaronder president Donald Trump, wordt aangeprezen als een mogelijk behandelmiddel tegen de gevolgen van COVID-19, de ziekte die het coronavirus veroorzaakt. De effectiviteit van dit medicijn wordt onderzocht maar is nog niet bewezen. De video werd 170.000 keer bekeken op YouTube voordat het werd verwijderd.
Alain Soral, een holocaust ontkenner met meerdere veroordelingen voor het aanzetten tot haat tegen joden, beweert in een video op YouTube dat het virus wordt gebruikt door “de bekende gemeenschap, die we niet mogen benoemen” die “geld wil verdienen over de ruggen van de Fransen om het Franse volk te verzwakken door het pure gewicht van het dodental. ‘
De verklaring, die soortgelijke beschuldigingen tegen joden in de middeleeuwen weergeeft, was ongebruikelijk voor Soral, die zijn haatdragende taal graag in academische taal en in pseudo-rationele constructies verhult.
Maar voor Knobel, de historicus, is het bereik van de video nog verrassender. Met zijn 406.000 views was het de op één na populairste video op het YouTube-kanaal van Soral, Kontre Kulture, dat hij acht jaar geleden lanceerde.
Dieudonne M’bala M’bala , de antisemitische Franse komiek en een vriend van Soral, verkondigt soortgelijke theorieën op zijn YouTube-kanaal, dat honderden video’s bevat. Zijn eerste bericht over het virus werd 410.000 keer bekeken – zijn hoogste aantal klikken in meer dan zes maanden.
De reguliere Franse media hebben kennis genomen van het antisemitische geroezemoes rond Buzyn, waaronder de Voici- nieuwssite en de Franse publieke radio-radio. Zij stellen vast dat de pandemie “een golf van antisemitische retoriek veroorzaakt”.
De Anti-Defamation League publiceerde 17 maart rapport over hoe in de Verenigde Staten en daarbuiten antisemieten het coronavirus gebruiken om hun boodschap te verspreiden. De trend is het meest verontrustend in Frankrijk.
‘De retoriek komt van dezelfde massa antisemieten die vóór de corona-crisis andere soorten antisemitische inhoud verhandelde’, zegt Marc Nobel. “Ze hebben hun haatdragende taal aangepast aan het belangrijkste gespreksonderwerp om het effectiever te maken.”
Antisemieten hebben het virus als thema aangenomen om hun boodschap naar een groot, bang en boos publiek te sturen. Knobel zegt dat als iedereen binnen opgesloten zit, de loyale kijkers van mensen als Soral en Dieudonne onvermijdelijk meer zullen consumeren en verspreiden. Het antisemitisme in Frankrijk laat zien ‘hoe kwetsbaar de Franse samenleving is, hoe gepolariseerd en verward’.
Al vóór het virus suggereerden peilingen een groeiende wrok tegen de regering van president Emmanuel Macron. In een enquête van januari genoot Macron een populariteit van slechts 25% – een daling van 16 punten ten opzichte van 2018.
Zijn populariteit zal waarschijnlijk niet verbeteren na de pandemie, die in Frankrijk tot nu toe ruim 4.000 mensen heeft gedood. Op 6 maart, toen er al negen doden waren, ging Macron naar het theater om te laten zien dat het normale leven door kon gaan. Een week moesten sloten scholen, restaurants, cafés en andere niet-essentiële bedrijven hun deuren sluiten ter voorbereiding op een totale afsluiting die uiteindelijk op 17 maart werd opgelegd.
Een recent voorbeeld van onrust in Frankrijk laat zien hoe antisemitisme de crisis daar snel kan volgen. Demonstraties door de gele hesjes – populistische demonstranten die aandringen op economische hervormingen, zo genoemd naar de reflecterende veiligheidsvesten die ze dragen – bevatten borden en slogans die Macron beschrijven als een ‘hoer van de joden’ en hun ‘marionet’. Bij een protest vorig jaar vielen Gele Vesten de prominente Frans-Joodse filosoof Alain Finkielkraut aan en noemden hem een ’vuile zionist’. De politie moest tussenbeide komen om hem in veiligheid te brengen.
De lat voor antisemitisme van het coronavirus wordt met de dag lager. Zo tweette Meyer Habib, een Frans-joodse wetgever, onlangs over de dood door het virus van Maurice Bidermann, een overlevende van de Holocaust, die hij als ‘humanist en zionist’ lof toejuichte.
Volgens de familie van Bidermann is hij later door natuurlijke oorzaken gestorven. Maar de tweet van Habib veroorzaakt nog steeds een hoop wrede antisemitische reacties. Een gebruiker van het sociale media platform schreef : “Een Israëlische boef minder, maar de lijst is nog lang.” Een andere twitteraar zei : “Jammer dat hij zijn belastingen niet in Frankrijk heeft betaald, misschien hadden we dan meer bedden voor de zieken gehad.”
Bidermann, een modemagnaat, werd in 2003 veroordeeld voor bedrijfsmisdrijven en heeft twee maanden in de gevangenis gezeten.
“Er is blijkbaar geen remedie of een vaccin tegen het virus van antisemitische haat”, zei Knobel. “Het is iets waar we over moeten nadenken en waarmee we moeten omgaan lang nadat dit virus is overwonnen.”
