Op de Israelische tv vertelde de Mossad spion, die het brein achter het bloedbad van Munchen moest uitschakelen, voor het eerst zijn verhaal, wat leest als een thriller. Dit artikel is samengesteld uit de verschillende publicaties die daaropvolgend in de Israelische pers verschenen.
De agent sprak met Channel 13 als onderdeel van de “Hit List” -documentaire series. Hij beschreef een leven onder dekking dat zowel eenzaam als gevaarlijk was.
Toen Mossad in 1974 een agent naar Beiroet stuurde om onder een geheime dekmantel in de stad te gaan wonen en de moord op het brein achter het bloedbad in München in 1972 te regelen, kreeg hij één duidelijke opdracht: maak onder geen enkele voorwaarde contact maken met het doelwit.
De spion tartte niet alleen die opdracht, nee, hij werd uiteindelijk een van Ali Hassan Salameh’s beste vrienden, voordat hij een van zijn moordenaars werd.
Tegenwoordig is hij een figuur die in Mossad wordt gevierd als een legende, verantwoordelijk voor een van de beroemdste successen.
Bij de aanval op de Olympische Spelen in München werden 11 Israëlische atleten vermoord door de Palestijnse terreurgroep in Zwarte September. In de jaren na deze terreuraanval vermoordde Mossad veel van de terroristen die bij deze aanval waren betrokken, zoals te zien is in de soms controversiële film München van Steven Spielberg, Maar één doelwit ontsnapte aan de Mossad: Salameh, hoofd operaties voor de Zwarte September.
Salameh, bekend als de ‘Rode Prins’, was de zoon van een Arabische topcommandant gedood in de oorlog van 1948 na de oprichting van de staat Israël.
Woonachtig in de Libanese hoofdstad Beiroet, was hij een bondgenoot en potentiële opvolger van Yasser Arafat, en hoofd van de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie. Hij stond bekend om zijn uitbundige, playboy-levensstijl. Maar de Mossad kon niet bij hem in de buurt komen.
Daar begint de rol van Agent D in, die naar Beiroet en Damascus werd gestuurd om daar te gaan wonen onder valse identiteit en jarenlang Salameh achterna zat en informatie over zijn bewegingen aan de Mossad overbracht.
“Wanneer je daar lange tijd alleen bent, wanneer je alleen en eenzaam bent, omvat het een factor van mentale, emotionele en psychologische stress,” zei hij. “Een persoon raakt uitgeput. Hij kan plotseling een fout maken en zichzelf er niet meer uit halen. ‘
Een dergelijke fout zou waarschijnlijk de dood betekenen, zoals overduidelijk was geworden na de arrestatie en ophanging van Mossad spion Eli Cohen in Damascus in 1965.
Agent D zei dat hij volledig in zijn veronderstelde identiteit moest duiken en deze als de zijne moest accepteren om te kunnen opereren.
“Ik noem het positieve schizofrenie,” zei hij, waarmee hij blijkbaar de gemeenschappelijke de benaming voor meervoudige persoonlijkheidsstoornis gebruikt. “Mijn dekking op het doel [locatie] was mijn echte leven. Als ik er niet in geloofde, zou de volgende man er ook niet in geloven.
“Maar als je een instructie van het hoofdkantoor krijgt, herinner je je weer wie je heeft gestuurd, waarom je hier bent en de missie moet uitvoeren.”
Agent D werd door zijn bazen gestuurd om in het Beirut International hotel te wonen. Van Salameh was bekend dat hij trainde in de fitnessruimte van het hotel. D’s taak was om te trainen in de sportschool en naar Salameh te kijken. Maar hem werd expliciet gezegd om niet met hem te praten of contact te leggen, omdat dit zijn undercover zou kunnen riskeren en hem in groot gevaar zou kunnen brengen.
Maar het was Salameh die contact met hem maakte.
“Men zegt na ongeveer zes maanden in het hotel dat ik me met mijn eigen zaken bemoei,” zei agent D. “Er was niemand, het was stil. Plots hoor ik een stem achter me: ‘Je doet het niet goed mijn vriend.’ Ik draai me om en zie Ali Hassan Salameh achter me staan. ‘
Salameh liet hem toen zien hoe hij de oefening moest doen en de twee begonnen te kletsen.
“Hij zei tegen mij: ‘Speel je squash?’ Ik zei: ‘Nee, helaas niet, ik speel tennis’, ‘herinnerde agent D zich. Er was een squashleraar in de sportschool, en Salameh stelde voor dat D lessen zou nemen omdat hij op zoek was naar een partner.
“Dus we begonnen samen squash te spelen,” vertelde Agent D aan Channel 13. De twee gingen al snel vriendelijk met elkaar om.
De Mossad-handlers van de agent waren bezorgd om zijn veiligheid, maar stemden, gezien de omstandigheden, in met het behoud van de relatie.
‘Hij was slim, een sterke man, een mannenman, intelligent. We hadden veel gemeen, ‘zei agent D over Salameh en gaf openlijk toe dat hij de man leuk vond.
“Maar hij vermoorde 11 atleten in München voor het oog van de hele wereld, vermoordde hen in Duitsland en verdiende het om te sterven. Ik twijfelde niet. Hij kan de aardigste man ter wereld zijn. En dan?”
Uiteindelijk nodigde Salameh agent D uit voor een drankje en diner met zijn vrouw. Weigeren zou als zeer onbeleefd worden beschouwd, dus de spion stemde toe.
Salameh, die altijd strak werd beschermd door een groep gewapende lijfwachten, stelde de agent voor aan zijn vrouw Georgina Rizk, een voormalige Miss Universe. Hij liet hem zijn huis, zijn kamer en zelfs zijn lade met condooms zien, allemaal informatie die agent D later aan zijn Mossad bazen meedeelde.
Naarmate de maanden voorbijgingen, nodigde Salameh de agent nog een paar keer uit. Hij nam hem later mee feesten, kocht hem geschenken en bracht hem zelfs in contact met de zus van zijn vrouw.
Agent D genoot van zijn tijd met Salameh, maar kon zich nooit veroorloven zijn ware doel te vergeten.
“Ik weet dat dat mijn missie is. Daarom ben ik hier en de vriendschap is leuk. Ik ben zijn vriend, hij deed wat hij deed in München – maar toch, dat is de missie. ‘À la guerre comme à la guerre’, zoals de Fransen zeggen “in oorlog als in oorlog”.
“Ik noem hem tegelijkertijd een vriend en een dodelijke vijand. Het is niet makkelijk. Niet makkelijk. Je weet in de kern dat hij moet sterven. ‘
Agent D begon mogelijke methoden voor het vermoorden van Salameh te onderzoeken en stelde deze aan zijn bazen voor. In oktober 1978 werd een plan overeengekomen.
“Na een paar keer met hem te hebben gereden, kwam ik erachter dat het zijn routine was om rond 11 of 12 van huis te vertrekken en te gaan rijden. De straat, Madame Curie, was voor 300 meter eenrichtingsverkeer. Dan is er een kruising en kun je niet rechtdoor blijven gaan. Je moet rechts gaan.
“Na de bocht zijn er drie parkeerplaatsen. Als je ‘s ochtends een parkeerplaats kunt pakken en een auto met een zeer zware bom kunt plaatsen, heb je een operatie.’
Op dat moment had Mossad een andere agent in dienst, een vrouw die later de wereld zou leren kennen als Erika Chambers. Zij zou degene zijn die de bom zou activeren.
Chambers, die van Britse origine was, was enkele jaren daarvoor in de Mossad opgenomen. Haar christelijke klinkende naam werd als een grote aanwinst gezien omdat het haar in staat stelde te reizen met behulp van haar eigen documenten in plaats van een vervalste identiteit, en haar in staat zou kunnen stellen om, in het ergste geval, naar de Britse ambassade te vluchten om asiel aan te vragen.
Het nadeel was dat na de operatie haar identiteit – haar ware identiteit – publieke lijk bekent zou worden. Ze zou haar identiteit moeten veranderen en haar oude leven achter zich moeten laten.
“Ze begreep goed wat het betekende,” zei een vrouw die alleen als Anna werd geïdentificeerd, en die door Chambers – die nu een andere naam heeft – was gemachtigd om namens haar te spreken. “Om volledig afgesneden te worden van haar familie, vrienden en identiteit, niet meer naar Engeland. En zij stemde toe. Ze vond het de moeite waard. ‘
Chambers huurde een appartement met uitzicht op de aangewezen parkeerplaats. In januari 1979 kreeg de operatie groen licht.
Toen haar handlers aan Chambers vroegen hoe ze het vond om te doden, “zei ze dat ze het niet wist omdat ze nog nooit iemand had vermoord,” zei Anna tegen Channel 13. “Ze zou het hen daarna vertellen. Maar voorlopig was ze bereid het te doen. ‘
Agent D reisde naar Jordanië, ogenschijnlijk voor een vakantie, maar eigenlijk om een Mossad-team te ontmoeten. De agenten gaven hem een groot meubel met daarin de explosieven, en agent D moest het over twee grenzen rijden, Jordanië-Syrië en Syrië-Libanon. Grensfunctionarissen stelden vragen over het meubilair, maar inspecteerden het niet. Hij werd erdoorheen gezwaaid.
Dagen voor de operatie installeerde een derde agent explosieven in een auto met de die Agent D had verzorgd en gaf hij de detonator.aan Chambers.
Op de dag van de aanslag, 22 januari 1979, verliet Salameh zijn huis in een konvooi van twee auto’s en reed naar de hoek, precies zoals gepland. Chambers, kijkend vanuit haar appartement, activeerde de bom, bestaande uit ongeveer 100 kilogram explosieven.
De vier bodyguard’s van Salameh werden gedood in de explosie. Hijzelf raakte ernstig gewond en stierf korte tijd later in een ziekenhuis.
Maar door de explosie werden ook vier onschuldige omstanders gedood en raakten 16 anderen gewond.
De drie Israëlische agenten ontsnapten snel en keerden uiteindelijk terug naar Israël.
Anna zei dat Chambers lang werd achtervolgd door de dood van een onschuldige jonge vrouw die gewoon langsliep. “Ze dacht jarenlang bijna dagelijks aan dit meisje.”
Agent D zei over de onschuldigen die omkwamen: ‘Het zou dom zijn om te zeggen dat ik geen rekening had gehouden met wat de Amerikanen ‘ colleteral damage’ zouden noemen. Dat onschuldigen zouden worden gedood. Wil je weten of ik er een probleem mee heb gehad? Ik heb altijd een probleem als onschuldige mensen worden gedood. ‘
D keerde na de moord terug naar Israël en ging een normaal leven leiden. Hij zei dat niets ooit volledig overeenkwam met de adrenaline-hoogtepunten van zijn dagen diep undercover in een vijandelijke staat, en tot op zekere hoogte de goede vriend van een massamoordenaar te zijn die hij wilde elimineren.
Maar het bedrog en het acteerspel was tenminste gedaan. Tijdens zijn opdracht zei hij: “Je leeft altijd met een masker op.”
