Deze Drasja (voordracht) is door de auteur uitgesproken op Rosj Hasjana 2018 in de Obrecht Synagoge te Amsterdam.
Een Israëlisch taxichauffeur gaat met zijn kapotte auto langs bij zijn garage. Wat blijkt, de remmen zijn stuk, versleten. De reparatie gaat 6000 Sjekel kosten. Waarop de taxichauffeur aan de automonteur zegt: “laat u de remmen maar zoals ze zijn, zolang u de claxon maar weer aan de praat krijgt”.
Met Rosj Hasjana gedenken wij de geboorte, het ontstaan van de wereld en van de mensheid. Hayom Horat Olam. Onze taak vandaag is dan ook om de wereld te bouwen, of beter geformuleerd, te HERbouwen.
Maar hoe bouw ik aan een wereld als het fundament dusdanig verrot lijkt, dat iedere poging tot bouw meteen weer de grond in zal zinken?’
Hou bouw ik aan een wereld waar jongens en meisjes op hun 25ste al aan burn-out lijden omdat er van hen verwacht wordt om constant overal virtueel aanwezig te zijn. E-mails, snapchats, twitter, linkedin en facebookberichtjes 24 uur per dag te beantwoorden?
Hoe bouw ik aan een wereld waar het zelfvertrouwen van de nieuwe generatie dusdanig aangetast is dat zij meer dan ooit tevoren lijdt aan eetstoornissen als boulimie en anorexia?
Hoe bouw ik aan een wereld waarin veel mensen niet meer in het huwelijk durven te treden, omdat statistisch de kans op een scheiding zo groot is?
Hoe bouw ik aan wereld waarin de voedselindustrie zo uit de hand gelopen is, dat er dagelijks gigantische aantallen beesten, op vreselijke wijze worden gehouden en omgebracht?
Hoe bouw ik aan een wereld waar de anonimiteit van het computerscherm elke vorm van zelfcensuur en zelf discipline weg heeft gehaald waardoor de digitale bedreigingen, scheldpartijen en cyberpesten misschien wel het grootste gevaar vormt voor deze samenleving
Hoe bouw ik aan een wereld als ook binnen onze eigen landelijke kehilla, onze eigen gemeenschap, de eenheid niet altijd een vanzelfsprekendheid is?
Hoe bouw ik aan een wereld, aan onze eigen kehilla, waarin na die verschrikkelijke jaren 40-45, mensen die zelf nauwelijks wisten te overleven met hun volle nesjomme zich gegeven hebben, om onze kehilla weer op te bouwen. Velen van hen zijn al niet meer tussen ons. Ik denk aan de leden, aan de leerkrachten, gabbaim, rabbijnen en bestuurders.
Hoe bouw ik aan de wereld?
In de kri’at hatora, het lezen uit de Tora, lezen we over aartsmoeder Sara die ondanks alle verwachtingen bevalt van een zoontje, Jitschak. Jitschak avienoe, Jitschak onze aartsvader. In de haftara van vandaag lezen over Chana die geen kinderen kon krijgen. Haar hart uitstortte bij de Mikdash, bij de tempel, en gezegend werd met een kind., de latere profeet Shmuel Hanavie.
Maar waarom lezen we vandaag eigenlijk niet het scheppingsverhaal? Parasjat Bereesjiet? Of in ieder geval over de schepping van de eerste mensen, Adam en Chava? Was het niet veel toepasselijker geweest om op de dag dat we de schepping van de wereld herdenken, wij ook dat gedeelte uit de Tora lezen?
Het antwoord is als volgt: Abraham had het Joodse gedachtegoed, het monotheïsme, opgezet, maar er was geen opvolger. Yitschak was nog niet geboren. Er was een rijk verleden maar er was geen toekomst… er was geen jeugd. Het Joodse volk dreigde nog voor de start ten onder te gaan…….
Ook in een latere periode, dreigde het Joodse volk te verdwijnen. Het was dezelfde Shmuel, die het Joodse volk bij elkaar gepraat heeft, gemotiveerd heeft en daarmee hun overleven waarborgde.
Sara was 90 jaar oud, het was zeer onwaarschijnlijk voor haar om nog kinderen te baren. Chana idem dito. Maar Sara en Chana stonden voor een dilemma…… het voortbestaan van het Joodse volk was van hen afhankelijk, en als ze alle statistieken zouden moeten geloven dan zou het bij hen ook eindigen. Maar ze gaven niet op. Ze deden alles wat mogelijk was op medisch gebied om toch…. Ondanks alle adviezen. En tegelijkertijd vertrouwden ze op de Allerhoogste.
Hoe bouwen we aan een wereld?
Investeren in de jeugd. Onderwijs. Onderwijs en onderwijs. Enerzijds moeten we de normale wegen bewandelen, we gaan actie ondernemen, we doen aan PR. Maar anderzijds moeten we ook begrijpen dat we niet enkel uit kunnen gaan van logica, van de statistieken. We moeten gaan, we moeten bouwen maar tegelijkertijd vertrouwen. Niet alleen vertrouwen… niet alleen bouwen… maar samen.
Zo dadelijk gaan wij de sjofar blazen. Het geluid dat veel van onze ouders en grootouders iedere Rosj Hasjana kwamen beluisteren in deze sjoel. Laten wij ervoor zorgen dat onze kinderen en kleinkinderen dezelfde oproep van de sjofar zullen horen. (dit jaar, volgend jaar en het daarop volgende jaar……. )
Laat onze gedachten niet alleen bij het blazen blijven, gelijk de toeter van een niet functionerende auto. Laten we proberen met het blazen van de sjofar iets duurzaams in beweging te zetten in ons eigen leven, in het leven van deze prachtige sjoel en gemeenschap en in het voorbestaan van klal jisrael en ons aller Medienat Jisraeel.
Laten wij gedurende het blazen stilstaan bij diegenen die deze kehilla voor ons hebben achtergelaten. En laten we samen de verantwoordelijkheid nemen om het in stand te houden, om de herbouw die de overlevenden van de sjoa hebben ingezet, te continueren, zodat ook wij het weer door kunnen geven aan een toekomstige generatie.
Er is geen toekomst zonder verleden ! En er is geen verleden zonder toekomst.
Hoe bouwen we aan een wereld? SAMEN bouwen we aan een wereld!
Yanki Jacobs is rabbijn op de Zuidas in Amsterdam en is als directeur verbonden aan de Stichting Chabad on Campus Nederland.
