Van onze verslaggever:
In de raadscommissie Algemene Zaken van Amsterdam is gisteravond het advies met betrekking tot de Joodse Erfpachtgelden behandeld. De raadscommissie is in grote lijnen tevreden met het proces, sprak uit zich niet inhoudelijk te willen bemoeien met de verdeling en stuurt het stuk door naar de raad om in stemming te brengen. Het lijkt er op dat dit advies raadsbreed zal worden genomen.
Beperkte onvrede over adviescommissie
Een adviescommissie van zes onder leiding van Ernst Numann heeft in het afgelopen jaar de ruim honderd aanvragen beoordeeld. Er is 10 miljoen euro door de gemeente Amsterdam beschikbaar gesteld als tegemoetkoming voor onterecht geïnde erfpachtgelden tijdens oorlogsjaren waarin Joden niet eens in hun eigen huis woonden. Het geld is bedoeld voor duurzame investeringen in Joods Amsterdam en werd beoordeeld aan de hand van o.a. “de mate waarin een activiteit een bijdrage levert aan de continuïteit van de Joodse gemeenschap”*.
Er is uiteindelijk in totaal voor 35 miljoen euro aan subsidie aangevraagd, waardoor er veel aanvragen (deels) zijn afgewezen. In de afgelopen weken heeft dit advies nogal wat stof doen opwaaien. Verschillende Joodse en niet-Joodse media berichtten over ontevredenheid bij partijen die waren afgewezen en ontevredenheid over de gang van zaken. Tijdens de raadscommissievergadering waren er inderdaad enkele kritische noten, maar over het algemeen was de stemming professioneel, genuanceerd en constructief.
Verschillende insprekers
Tijdens de raadsvergadering waren er enkele insprekers.
Liberale Rabbijn van Tamarah Benima vroeg aan de raadscommissie om van dit advies geen hamerstuk te maken en vond dat er meer geld moest gaan naar de levende, jonge gemeenschappen en minder naar herdenken en geschiedenis. Ze maakte zich verder hard om meer te investeren in de meer seculiere, ongebonden en ongeorganiseerde Joden.
De heer Aronson van de Nieuwe Kerkstraat synagoge kwam juist om een woord van dank over te brengen voor de toegekende subsidie en gaf aan het belangrijk te vinden om ook die boodschap over te brengen.
Lievnath Faber van Oy Veh, een laagdrempelige seculier/cultureel-Joodse organisatie brak een lans voor jonge en frisse organisaties en vroeg om een heroverweging voor hun aanvraag.
Namens Bendigamos voerde Nachshon Rodrigues Pereira het woord. Ook hij ziet graag meer geld gaan naar initiatieven voor jongeren en onderwijs. Hij sprak ook uit dat hij vindt dat o.a. extra beveiligingskosten uit een andere pot zouden moeten worden betaald. Immers, er is 10 miljoen euro uitgetrokken om te kunnen investeren in de toekomst van Joods Amsterdam en dan is het wrang als daarvan 10% naar beveiliging moet gaan en nog eens 10% naar Holocaust-educatie.
Ophef over ‘Snoepreisje’ voor de politie naar vernietigingskampen
Advocaat Herman Loonstein maakte als inspreker bezwaar tegen een toekenning van een fors bedrag van de erfpachttegoeden aan het CIDI voor het mee op reis nemen van medewerkers van het OM en de politie om meer begrip te krijgen voor de gevolgen van de Holocaust. Hij citeerde uit een artikel hoezeer de Nederlandse en Amsterdamse politie betrokken was bij het opsporen en vervolgen van Joden in WOII. Zijn woorden vonden weerklank bij verschillende partijen en men vond het inderdaad wrang dat zo’n reis uit deze middelen zou worden betaald. Burgemeester Halsema heeft gezegd dat de politie dit geld niet zal accepteren, waarmee de kous af lijkt.
‘Formele’ afwijzing Bendigamos
Extra aandacht was er tijdens de commissievergadering nog voor de ‘formele’ afwijzing van de aanvraag van Bendigamos, een succesvolle, jonge Joodse community. Net als veel organisaties kreeg Bendigamos wegens drukte bij KPN te laat de benodigde ‘e-herkenning’ binnen. In overleg met de gemeente Amsterdam is de aanvraag per mail verstuurd en hier is een bevestiging van ontvangen. Alles leek goed te zijn, tot maanden later bleek dat de gemeente Amsterdam Bendigamos als ‘te laat ingediend’ in het systeem had gezet. Hierdoor heeft de adviescommissie het voorstel niet eens te zien gekregen. Annabel Nanninga van Forum voor Democratie toonde zich zeer betrokken in dit debat en schonk extra aandacht aan ongelukkige gang van zaken. Ze gaf aan zich er hard voor te maken dat de subsidieaanvraag in het vervolg van het proces een eerlijke kans krijgt. Ook voorzitter Numann van de adviescommissie betreurde het dat de aanvraag niet door de bureaucratie heen was gekomen.
Enkele opmerkingen door raadscommissieleden
De raadscommissie heeft verschillende vragen gesteld aan de adviescommissie. Ze vroegen of het meegegeven kader werkbaar was voor de commissie, waarom gekozen is om het budget niet gelijkelijk te verdelen onder de vijf sectoren zoals de bedoeling was en waarom er nog drie ton niet is verdeeld. Voorzitter Numann gaf aan dat het kader naar behoren was en dat drie ton op verzoek van de gemeente apart is gehouden voor eventuele verrassingen. Het is denkbaar dat er een tweede ronde komt, ook omdat sommige subsidies wellicht niet kunnen worden verstrekt als het aangevraagde project geen doorgang kan vinden.
Numann gaf aan dat er de mogelijkheid bestond om budgetten over te hevelen en dat dit nodig was vanwege de kwaliteit van de aanvragen. Het zou zonde zijn om in een overvraagde sector hele goede aanvragen af te wijzen en koste van aanvragen die eigenlijk niet goed genoeg zijn maar wel toevallig in de juiste sector staan.
Burgemeester Femke Halsema gaf nog aan dat deze erfpachttegoeden slechts een “geste zijn of misschien niet eens dat”, een symbolische vergoeding die niet in verhouding staat tot het gedane leed. Tot slot werd dank uitgesproken voor de grote inzet van de adviescommissie en voor hun komst naar de vergadering. Al met al was het een waardige bespreking die door alle raadscommissieleden met de nodige aandacht en betrokkenheid is behandeld.
*De gehele subsidieverordening met de doelstellingen en criteria vindt u hier .
