De Verenigde Staten houden vandaag en morgen een economische conferentie in Bahrein om investeringen in de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook aan te moedigen. Het wordt gezien als een ouverture voor het Israëlisch-Palestijnse vredesplan van de Amerikaanse president Donald Trump, aldus de Jerusalem Post.
Het initiatief volgt een geschiedenis van vredesinspanningen die tientallen jaren van wantrouwen en geweld niet hebben overwonnen.
Hier is een lijst met de belangrijkste plannen en initiatieven van de partijen zelf en internationale bemiddelaars sinds de oorlog in het Midden-Oosten in 1967, toen Israël de door de Jordanie beheerde Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem, het Egyptische schiereiland Sinaï en de door Egypte geleide Gazastrook en de Golanhoogvlakte in Syrië veroverde:
1967 – Resolutie 242 van de VN-Veiligheidsraad
Na de zesdaagse oorlog roept resolutie 242 van de VN-Veiligheidsraad de “terugtrekking van Israëlische strijdkrachten uit gebieden die in het recente conflict zijn bezet” op in ruil voor alle staten in het gebied om elkaars soevereiniteit te respecteren, territoriale integriteit en onafhankelijkheid. De resolutie is de basis voor veel vredesinitiatieven, maar de onnauwkeurige formulering ervan – is de verwijzing naar alle gebieden of slechts enkele? – heeft al tientallen jaren gecompliceerde inspanningen geleverd.
1969 -1971 – Het Roger plan
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken William Rogers stelt drie plannen voor die gericht zijn op het beëindigen van oorlogsvoering tussen Israël en Egypte, wiens troepen elkaar vervolgens over het Suezkanaal woedend aankeken. Het drong erop aan dat Jeruzalem een “verenigde stad” zou zijn met rollen voor Israël en Jordanië in zijn burgerlijke, economische en religieuze leven. Het pleitte ook voor een “rechtvaardige regeling” voor Palestijnse vluchtelingen.
1978 – Camp David-overeenkomst
Vijf jaar na de oorlog in het Midden-Oosten van 1973, die begon met Egyptische en Syrische offensieven om de Sinaï en de Golanhoogte te herwinnen en eindigde met Israël nog steeds de controle had over de twee gebieden, brengt president Jimmy Carter Israël’s Menachem Begin en Anwar Sadat uit Egypte naar Camp David, de presidentiële retraite in Maryland, om vrede te onderhandelen.
In 1977, na een reeks van terugtrekkingen van troepen tussen Israël en Egypte, was Sadat de eerste Arabische leider die Israël bezocht. In Camp David zijn hij en Begin het eens over een kader voor vrede in het Midden-Oosten.
Het pleit voor een Israëlisch-Egyptisch vredesverdrag, een Israëlische terugtrekking in fasen van de Sinaï en een overgangsgericht Palestijns zelfbestuur op de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook.
1979 – Israëlisch-Egyptisch vredesverdrag
Ondertekend op het gazon van het Witte Huis, is het het eerste vredesverdrag tussen Israël en een Arabisch land. Het bevatte plannen voor een volledige Israëlische terugtrekking uit de Sinaï binnen drie jaar.
1981 – Fahd Plan
Saoedische kroonprins Fahd stelt een plan voor waarin wordt opgeroepen tot volledige Israëlische terugtrekking uit in 1967 veroverde gebieden, de oprichting van een Palestijnse staat met Jeruzalem als hoofdstad en een recht op terugkeer of compensatie voor Palestijnse vluchtelingen.
1982 – Het Reagan Plan
Na de inval van Israël in Libanon dringt de Amerikaanse president Ronald Regan aan op een “nieuwe start” bij het oplossen van het bredere Israëlisch-Arabische conflict. Hij stelt een overgangsperiode van vijf jaar voor van Palestijnse autonomie op de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook en onderhandelingen die leiden tot zelfbestuur door de Palestijnen in samenwerking met Jordanië.
1991 – Madrid summit
Vier jaar nadat een Palestijnse Intifada, of opstand, uitbrak op de Westelijke Jordaanoever en in Gaza, werd in Madrid een internationale vredesconferentie bijeengeroepen. Vertegenwoordigers van Israël en de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) zijn er , een historische primeur. Er worden geen afspraken gemaakt, maar de “fundering is gelegd” voorbereid voor directe Israëlisch-Palestijnse contacten.
1993-1995 – Principeverklaring / Oslo-akkoorden
Israël en de PLO houden geheime besprekingen in Noorwegen die resulteren in interim-vredesakkoorden. De akkoorden vragen om een Palestijns interim-zelfbestuur en een gekozen raad op de Westelijke Jordaanoever en in Gaza voor een overgangsperiode van maximaal vijf jaar, samen met de terugtrekking van Israëlische troepen. De onderhandelingen zouden uiterlijk in het derde jaar van de interim periode van een permanente Israëlisch-Palestijnse overeenkomst beginnen.
2000 – Camp David summit
Omdat Israël en de Palestijnen de kernproblemen niet kunnen oplossen, roept de Amerikaanse president Bill Clinton de Palestijnse leider Yasser Arafat en de Israëlische premier Ehud Barak in Camp David bijeen. Ze slagen er niet in een definitief akkoord te bereiken en een volgende Palestijnse opstand volgt.
2002-2003 – Bush-verklaring / Arabisch vredesinitiatief / routekaart
George W. Bush wordt de eerste Amerikaanse president die pleit voor de oprichting van een Palestijnse staat, zij-aan-zij naast Israël “in vrede en veiligheid”. Saoedi-Arabië presenteert het door de Arabische Liga goedgekeurd vredesplan voor volledige Israëlische terugtrekking uit het in 1967 bezette gebied en de acceptatie door Israël van een Palestijnse staat in ruil voor normale betrekkingen met Arabische landen.
Kwartet bemiddelaars – de Verenigde Staten, de Europese Unie, de Verenigde Naties en Rusland – presenteert een routekaart naar een permanente tweestatenoplossing voor het conflict. Te midden van de Palestijnse opstand roept het plan op tot een “einde van terreur en geweld”, de terugtrekking van de Israëlische troepen en een bevriezing van de Israëlische nederzetting, die allemaal leiden tot onderhandelingen over de definitieve status.
2007 – Annapolis summit
In de meest intense Amerikaanse vredes push sinds de Israëlisch-Palestijnse gesprekken in 2000 zijn ingestort, organiseert Bush een top in het Midden-Oosten in Annapolis, Maryland. De Palestijnse president Mahmoud Abbas en de Israëlische premier Ehud Olmert wonen de conferentie bij en gaan ermee akkoord de besprekingen te hervatten, met als doel een vredesverdrag te ontwikkelen tegen 2008. Olmert zei later dat ze dicht bij een deal stonden, maar een corruptieonderzoek tegen hem en een Gaza-oorlog in 2008 zorgde ervoor dat de onderhandelingen eindigden.
2009 – Netanyahu’s Bar-Ilan toespraak
In een toespraak op de Israëlische Bar-Ilan Universiteit, zegt premier Benjamin Netanyahu dat hij bereid is om een vredesakkoord te sluiten dat de oprichting van een gedemilitariseerde Palestijnse staat omvat. Hij stelt ook een andere voorwaarde: de Palestijnse erkenning van Israël als de ‘staat van het Joodse volk’.
2010 Bevriezing Israëlische nederzettingen / besprekingen worden hervat, en beëindigd
Onder druk van de Amerikaanse president Barack Obama legt Netanyahu een gedeeltelijk moratorium van 10 maanden op voor de bouw van nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever. Vredesbesprekingen worden hervat net voor het einde van de bevriezing en worden afgebroken binnen enkele weken nadat Netanyahu weigert het moratorium te verlengen.
2013 – 2014 Vredesbesprekingen / -onderhandelingen in Washington mislukken
Israëlische en Palestijnse onderhandelaars, overgehaald door de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry om de gesprekken te hervatten , ontmoeten elkaar in Washington. Kerry zegt dat het de bedoeling is om binnen negen maanden een definitieve statusovereenkomst te bereiken. Gesprekken leiden tot niets en Israël schort hen op in april 2014, daarbij verwijzend naar zijn verzet tegen een eenheidspact tussen de Fatah-groep van president Mahmoud Abbas en Hamas-islamisten.
2019 – Netanyahu zegt dat hij van plan is nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever te annexeren
