Maandag 23 januari, 17.20 bij Omroep Gelderland.
In oorlogstijd was er niet veel te krijgen. Toch kreeg Joop Levy op zijn achtste verjaardag in 1943 een zelfgemaakt vliegtuigje van zijn neef Jonny Levy, die in Lichtenvoorde ondergedoken zat. Het verjaardagscadeau staat in de vitrine van het onderduikmuseum in Aalten, maar voor de opnames van het televisieprogramma 75 jaar vrijheid, op weg naar 2020 is het vliegtuigje voor één keer van zijn veilige plek gehaald en meegenomen naar zijn oude bestemming: Lintelo.
Joop Levy is zeven jaar en woont met zijn ouders in de Spoorstraat in Varsseveld. Zijn vader is veehandelaar en kent veel mensen in de omgeving. September 1942 duikt vader Philip Levy onder bij de familie Hofs in Varsseveld, een verzetsfamilie. Moeder Elwine Levy-Meyer en Joop duiken op dat moment onder bij de familie Ebbers in de Aaltense buurtschap Lintelo. Overdag verblijven ze in een kamertje achterin de boerderij. Later komt er een schuilhok boven de paardenstal als slaapplaats.
Op zijn achtste verjaardag in oktober 1943 brengt een koerier van het verzet een verrassing voor hem mee: een houten speelgoedvliegtuigje. Het is gemaakt door neef Jonny Levy en een Russische piloot, die beiden ondergedoken zitten bij de familie Geurink in Lichtenvoorde. Een bijzonder cadeau, in een tijd dat er niet veel te krijgen was.
Als het op het schuiladres van vader Philip te gevaarlijk wordt, vraagt hij boer Ebbers of hij zich bij zijn vrouw en zoon mag aansluiten. “Waar er voor twee eten is, is er ook eten voor drie”, is zijn antwoord. Maar ook in Linteo zijn ze hun leven niet zeker. Drie weken voor de bevrijding ontstaat er een gevaarlijke situatie: zeventig Duitse soldaten verblijven twee weken lang op de boerderij. ‘s Nachts slapen ze onder het schuilhok van de familie Levy. Joop en zijn ouders mogen absoluut geen geluid maken. Middenin de nacht, als de Duitsers elkaar aflossen bij de wacht, worden zij door de familie Ebbers voorzien van voedsel. Het loopt gelukkig goed af.
Na de oorlog heeft Philip Levy de familie Ebbers een geldbedrag aangeboden, maar de familie Ebbers heeft dit geweigerd. Joop Levy noemt zich vandaag ‘een grote geluksvogel’ en voegt eraan toe: “Een held is iemand die zijn leven waagt terwijl hij er niets voor vraagt”.
Voor het televisieprogramma 75 jaar vrijheid, op weg naar 2020 neemt Joop Levy het vliegtuigje nog één keer mee naar de boerderij in Lintelo. Een emotioneel, maar mooi weerzien. Maandag 23 januari, 17.20 bij Omroep Gelderland.
