Column in de Telegraaf van Nausicaa Marbe.
In de week dat enkele Nederlandse grootgrutters besloten om producten uit de door Israël bezette gebieden te boycotten, lees ik fanmail van de EU aan Egypte. Boodschapper is Catherine Ashton, EU’s Hoge Commissaris voor Buitenlandse Zaken. Wat is ze optimistisch en blij in haar opiniestuk in de International Herald Tribune. Tijdens een recent autoritje door Caïro merkte ze op dat rivaliserende partijen de strijd staakten om het ramadanvasten te breken. Bingo, bedacht Ashton. Als ze dát kunnen, dan kunnen ze ook democratie aan.
Natuurlijk, schrijft ze erbij, zijn ze er nog lang niet aan toe. Ze hebben er geen sjoege van hoe beslissingen te nemen die breed gedragen worden, van het respecteren van minderheden en het tolereren van politieke rivalen, het organiseren van ordentelijke verkiezingen en het opzetten van een grondwet die deugt. Ook geweld als politiek argument en terreur jegens andersdenkenden moeten ze afleren. Maar Ashton blijft razend enthousiast. En serviel.
De EU staat te popelen om deze processen te stimuleren en te monitoren, meldt ze. Samen zullen we eventjes die instituten opzetten die een rechtstaat nodig heeft. De Europese Unie wil ’een langetermijnpartner en een goede vriend van Egypte’ zijn, aldus Ashton. Daarom zal de EU – ik wist niet wat ik las – de terugkeer van Egypte naar democratie blijvend steunen. De terugkeer? Alsof daar ooit democratie is geweest om naar terug te keren.
Hinderlijk detail
Maar voor zo’n Ashton is de werkelijkheid een hinderlijk detail. Misschien dat ze daarom in haar betoog, tijdens het ophemelen van Egyptes rol in de regio, de naam Israël ’vergat’ op te schrijven. Egypte is belangrijk voor het Midden-Oosten en voor Europa, dat benadrukte ze maar al te graag. Maar hoe, voor het vredesproces en als politieke en economische partner van Israël, dat kreeg ze niet uit haar pen. Zo’n wens uitspreken tegen een land van Jodenhaters ligt gevoelig. Dus onderstreepte Ashton dat de EU Egypte nóóit de les zal lezen.
Hoe anders is het gezicht dat dezelfde EU aan Israël laat zien. Juist nu de vredesonderhandelingen in een gunstig vaarwater lijken te komen, publiceert de EU de richtlijnen tegen nederzettingen in de bezette gebieden die in 2014 ingaan. Let op, dat betekent niet dat het de afzonderlijke lidstaten verboden wordt te handelen of te investeren in gebieden onder Israëlisch bestuur. Die Nederlandse supermarkten en detailhandels die een boycot van producten uit bezette gebieden overwegen of hebben ingesteld, handelen op eigen houtje.
Zij laten zich manipuleren door Israël-hatende lobbygroepen en kiezen ervoor om rancune jegens een land en zijn bewoners te kweken. Vermoedelijk niet eens vanuit activisme, maar als modieuze meeloperij in een economische lynchpartij met een antisemitisch luchtje, die zichzelf presenteert als een parade van goede bedoelingen. Mercantiel opportunisme speelt vast mee; even kijken of je er klantjes mee wint, anders komen die geboycotte dadels alsnog op de schappen. Het is van een ontstellende, evengoed gevaarlijke miezerigheid.
In Brussel hebben ze weer een andere maatregel bedacht: de geldkraan gaat dicht voor subsidies aan instituten, onderzoek, culturele en academische projecten, sportevenementen en nonprofitorganisaties in OostJeruzalem, de Westoever en de Golan. De druk opvoeren op het land waarvan je niets te vrezen hebt.
Zo hypocriet handelt de EU. De politieke chaos Egypte wordt gepaaid met beloften van geld en eeuwige vriendschap, wat erop neerkomt dat de meest rabiate islamisten die er aan de macht zullen komen alsnog miljarden zullen incasseren van een EU die tegen beter weten in wil blijven geloven in het ’Arabische Lente’sprookje. Maar sportende kinderen, kunstateliers en wetenschappelijk onderzoek in Israël krijgen geen geld meer, want zij zouden de bron van de regionale ellende zijn. Niet Hezbollah, Hamas, Iran of Al-Qaeda torpederen letterlijk en figuurlijk een tweestatenoplossing, maar de blokfluitles van Israëlische kolonisten.
Antisemitisme
Zulke maatregelen zijn een regelrechte steun aan alle terreurregimes en terroristische groepen in de regio die druk uitoefenen op de Palestijnse autoriteiten om Israël aan de onderhandelingstafel te boycotten. Koren op de molen van florerend, bloeddorstig antisemitisme, ook in Europa. Daarmee kan de EU zichzelf feliciteren: het kweken van ressentiment jegens Israël.
Volgende week verschijnt in Vrij Nederland een groot interview met de romanschrijver Jan van Aken. Daarin doet hij een pijnlijke voorspelling: ooit zal men op Europa terugkijken als iets dat erg fout is gegaan, zoals het communisme of het nazisme. Als een project dat juist dat kapotmaakte dat het wilde beschermen. Een forse profetie. Maar als ik zie hoe vilein de jongste EU-maatregelen tegen Israël zijn en met hoeveel valse maten Brussel in het Midden-Oosten meet, dan lijkt het visioen van Van Aken akelig dichtbij.
Deze column is vandaag verschenen in De Telegraaf.
