Op het terrein van voormalig vernietigingskamp Sobibor is een ondergrondse tunnel gevonden. Ook is een identiteitsplaatje van de 8-jarige Nederlandse jongen David Zak gevonden en beenderen van zes intacte skeletten in een graf.
Het gevonden identiteitsplaatje is van David (roepnaam: Deddie) Zak. David Zak werd in Amsterdam geboren en als achtjarige in juni 1943 met een kindertransport uit kamp Vught weggevoerd en via Westerbork op transport gesteld naar Sobibor. David Zak was een van de bijna 1300 Joodse kinderen die met het beruchte Kindertransport van 6 en 7 juni in twee treinen naar Westerbork werden overgebracht en vandaar op transport gesteld naar Sobibor. David werd, samen met zijn ouders, op 11 juni 1943 in Sobibor vermoord.
De tunnel
De ondergrondse tunnel begon bij een van de barakken in het kamp en liep in de richting van de kampomheining. Mogelijk werd de tunnel gegraven door gevangenen van het Sonderkommando. Deze gevangenen moesten in Sobibor onder meer de lichamen van vermoorde Joden verbranden. Wojciech Mazurek, de plaatselijke Poolse archeoloog, denkt dat de tunnel niet door gevangenen is gebruikt om te ontsnappen. De nazi-Duitsers zouden de tunnel voortijdig hebben ontdekt en hebben dichtgegooid waarna de leden van het Sonderkommando zouden zijn gedood.
Beenderen
Voorts zijn beenderen gevonden van zes intacte skeletten in een graf. Een skelet heeft een ingeslagen schedel, vijf een nekschot. Volgens Mazurek is het voor het eerst dat niet-verbrandde overblijfselen van menselijke resten zijn gevonden. Dit kunnen gevangenen zijn die gedwongen waren het kamp op te ruimen na de grote gevangenenopstand in oktober 1943 om zo al het bewijs te vernietigen. Het zouden ook Poolse verzetslieden kunnen zijn, die na de oorlog door de inlichtingendiensten van de Sovjet-Unie zijn gefusilleerd.
Herdenking Kindertransporten
Zondag 9 juni worden de twee Kindertransporten herdacht die zeventig jaar geleden plaatsvonden. Tijdens de door de Stichting Sobibor in samenwerking met Nationaal Monument Kamp Vught georganiseerde herdenking wordt stilgestaan bij David Zak.
Opgravingen
Sinds in 2001 werd begonnen met de opgravingen in Sobibor zijn al veel (resten van) Joodse eigendommen gevonden. Sinds 2007 zijn de Israëlisch archeoloog Yoram Haimi en zijn Poolse collega Wojciech Mazurek actief. Haimi was ook de vinder van het vorig jaar gevonden identiteitsplaatje van het zesjarige Amsterdamse meisje Lea de la Penha, dat hij destijds het meest aangrijpende artefact noemde.
Negentien treinen met eindbestemming Sobibor
Het is bijzonder dat zeventig jaar nadat negentien transporten uit Nederland vertrokken naar Sobibor nieuwe vondsten zijn gedaan. In 2013 is de Stichting Sobibor een grote campagne gestart om voormalig vernietigingskamp onder de aandacht te brengen van het Nederlandse publiek. Met een Herinneringsbox vol feiten en verhalen over Sobibor is een uniek tijdsdocument tot stand gebracht.
Bron: Stichting Sobibor
