De Egyptenaren moesten gestraft worden. Toch zijn wij niet blij wanneer iemand vanwege ons gestraft wordt: “Verheug je niet wanneer je vijand valt” (Spreuken 24: 17). Daarom staat er bij Pesach ook niet het woord ‘vreugde’, dat wel bij Soekot staat – zeman simchatenoe (tijd van onze vreugde).
Wa’era behandelt zeven van de tien plagen. Bij het uitspreken van deze plagen tijdens de Seider, is het gebruikelijk om een beetje wijn uit de beker te gieten door er met de vinger wat druppeltjes wijn uit te halen. Het vormt een les in tikoen midot – het verbeteren van lage eigenschappen. In Psalm 23 wordt dankbaarheid voor overvloed geformuleerd in de frase “mijn beker loopt over”. Wanneer wij onze beker uitgieten bij de tien plagen, symboliseert dit een gebrek, alsof wij iets tekort komen of verloren hebben.
De Egyptenaren moesten gestraft worden. Toch zijn wij niet blij wanneer iemand vanwege ons gestraft wordt: “Verheug je niet wanneer je vijand valt” (Spreuken 24: 17). Daarom staat er bij Pesach ook niet het woord ‘vreugde’, dat wel bij Soekot staat – zeman simchatenoe (tijd van onze vreugde). We vieren onze onafhankelijkheid. Maar omdat dit ten koste ging van de Egyptenaren, onze gezworen vijanden, zijn we toch niet blij en staan we niet te juichen. Let op je emoties. Sublimeer ze.
Bijvoorbeeld jaloezie. Jaloezie is over het algemeen geen goede karaktertrek. Toch kan het ons verder helpen. Als we jaloers zijn op mensen, die meer in kennis of spiritualiteit bereikt hebben, kan dit ons aanzetten tot meer geestelijke ontplooiing. Haat is slecht maar als we het slechte haten, is dat weer goed. Hetzelfde geldt voor hardnekkigheid. Als het Joodse volk nooit hardnekkig was geweest, zouden we al lang zijn verdwenen.
Op individueel niveau gesproken, kan men hardnekkig weigeren morele standaarden te verlagen of principes te overtreden. Wat is het verschil tussen goede en slechte hardnekkigheid? De lakmoesproef is mesiroet nefesj: zijn we bereid ons leven te geven aan belangrijke beginselen uit het Jodendom? Farao was obstinaat, omdat hij ondanks plagen en pijnigingen weigerde toe te geven aan HaSjeem en Mosjé. Farao hield het lang vol. Onze weerstand tegen verandering is sterk. We zijn bereid onszelf desnoods schade te berokkenen om maar niet te hoeven toegeven, dat we fout zijn. Zolang we onze eigen ideeën maar niet hoeven te analyseren en ons gedrag niet hoeven te wijzigen. De bereidheid om onze zekerheden achter ons te laten is de voorwaarde voor geestelijke groei.
Klik op het logo om NIK-rabbijn Raphael Evers’ verklaringen op de parasja te lezen.
