Tijdens het afgelopen IDFA is er weer een aantal Israëlische documentaires te bewonderen geweest. Door het publiek werden ze hoog gewaardeerd. Drie van de vier Israëlische films eindigden in de top 20 van de publieksprijs. Joods.nl sprak exclusief met een Amerikaans-Joodse en twee Israëlische filmmakers.
Als filmmaker uit Israël of de Palestijnse gebieden heb je het niet gemakkelijk. De hele wereld lijkt van je situatie thuis in het Midden-Oosten op de hoogte te zijn. Of men er ooit geweest is speelt geen rol. Zelfs de oplossing ligt voor velen binnen handbereik in de simpele kleurstelling van zwart-wit of ‘goed’ en ‘kwaad’. Het gevolg is dat de inhoud van de films ondergeschikt wordt aan dit beeld. Het lijkt de tragiek van de filmmaker uit dit conflictgebied, juist als deze het nu eens niet over de politieke boeg wil gooien. Veel vragenstellers na afloop van de films dachten hier anders over.
"Ik weet me er eigenlijk geen raad mee dat men de film vooral als politiek ziet. De nadruk daarop is hier veel sterker dan in Israël. Dat is best hard voor me, want ik ben een patriot, een zionist. Ik wilde juist niet in de val trappen van de ‘goeden’ en de ‘kwaden’. Het is geen politieke film”, verzucht regisseur Ido Haar, maker van 9 Star Hotel, na het vragenrondje.
Zijn documentaire handelt over illegale Palestijnse bouwvakkers die vanuit de Palestijnse gebieden in Modi’in in de bouw werken. De film is in eerste instantie vooral voor Israëli’s gemaakt. Zij zijn vaak niet op de hoogte van deze praktijken of willen het niet weten. Juist het menselijke aspect wilde Haar laten zien. Daarom volgt hij de twee jongens, Ahmed en Muhammad. Ze zijn geen activisten of terroristen, maar jongemannen met dromen en een eigen ‘huisje-boompje-beestje-hoop’ voor de toekomst. Ondanks de nare gevolgen die een politieke beslissing wel voor hun leven heeft, proberen ze er juist iets van te maken. Die andere kant, de menselijke, heeft Haar in zijn film willen benadrukken. Het fenomeen illegale arbeid komt immers overal ter wereld voor. Wel is Haar ongerust over hen: “Ik wil de Israëli’s de gevolgen laten zien als het hek afkomt. Dan stevent men af op een catastrofe. Deze mensen kunnen veranderen in tikkende tijdbommen.”
Goed beschouwd zijn vrijwel alle situaties in de wereld het gevolg van politieke beslissingen en handelen. Ook Yedidiah’s Collection zou heel gemakkelijk als een politieke film gezien kunnen worden. “Het is een verhaal over een jongetje van tien dat iedereen raakt”, aldus regisseur Mordi Kershner. Samen met Noam Demsky wilde hij in het kader van het ‘Films for Kids’-project een verhaal vertellen van een jongetje met een verzameling die een spiegel is van zijn bizarre leven. Yedidiah heeft zijn dromen, speelt met zijn vriendjes, maar is ’s nachts bang als hij in zijn bed ligt. “We wilden echt een kind en Yedidiah was perfect. Van de hele terugtrekking uit de Gazastrook was toen nog helemaal geen sprake.” De film is al op verschillende plaatsen met veel succes vertoond en vooral kinderen herkennen het verhaal van het jongetje. “In Taiwan hebben de kinderen kaartjes geschreven voor Yedidiah en er was zelfs een kind dat een doosje gaf met munten, zodat hij een nieuwe verzameling zou kunnen beginnen. De Taiwanese kinderen kennen het conflict in het Midden Oosten nauwelijks, ze herkennen het verhaal van het jongetje, want het is een kind net als zij."
Jeffrey Saunders, een van de makers van de Palestijns/Amerikaanse documentaire Goal Dreams heeft ook met opzet voor de menselijke invalshoek gekozen. Saunders vertelt dat de film in Ramallah erg positief is ontvangen door het publiek: “He
