Winnaars in Israël paaien de verliezende partij

Zijn bijnaam ‘de bulldozer’ dankt Ariel Sharon aan de botte manier waarop hij problemen te lijf gaat, maar of die houding hem zal helpen bij de vorming van een werkbare regeringscoalitie zullen de komende weken moeten leren.

Zijn bijnaam ‘de bulldozer’ dankt Ariel Sharon aan de botte manier waarop hij problemen te lijf gaat, maar of die houding hem zal helpen bij de vorming van een werkbare regeringscoalitie zullen de komende weken moeten leren.Niets is gemakkelijker dan de rechtse, extreem-rechtse en religieuze partijen in de nieuwe Knesset bijeen te garen en verder te gaan op de ingeslagen weg. Maar de bulldozer weet dat hij met die onbuigzame combinatie zal komen vast te zitten, en waarschijnlijk eerder dan hem lief is. Daarom smeekt hij nu de Arbeiderspartij hem uit de brand te helpen. De andere winnaar, Tommy Lapid van de Shinui-partij, heeft zijn eigen redenen om de sociaal-democraten uit te nodigen. En zo weet Arbeiderspartij-leider Amran Mitzna, de grote verliezer van de verkiezingen van dinsdag, zich in het middelpunt van de belangstelling.Voor premier Sharon is het cruciale probleem dat afhankelijkheid van extreem-rechtse partijen en het handhaven van zijn zorgvuldig gecultiveerde relatie met het Witte Huis niet samengaan. De op handen zijnde oorlog tegen Irak zal hem wat respijt bezorgen, maar daarna leggen de Amerikanen en de andere leden van het Kwartet (de EU, de VN en Rusland) hun veelbesproken ‘routebeschrijving’ naar een regeling van het Israëlisch-Palestijnse conflict op tafel. Dat vredesplan voorziet in een Palestijnse staat in het jaar 2005, via een aantal stappen van beide kanten.Sharon voelt niets voor dat plan, dat hij beschouwt als een slecht compromis tussen de Amerikanen en de andere Kwartet-partners. Hij heeft zelf een voorstel ontwikkeld, dat naar zijn zeggen is gebaseerd op de beleidstoespraak van president George Bush van vorig jaar juni. Bush sprak daarin zijn steun uit aan het principe van een Palestijnse staat en maakte duidelijk dat de Palestijnen die moeten verdienen door vergaande bestuurshervormingen en actieve terreurbestrijding. Hij stelde geen zware eisen aan Israël en die omissie is in het bureau van de minister-president in Jeruzalem met instemming ontvangen.Sindsdien spreekt Sharon in het openbaar over een eigen vredesplan dat is gebaseerd op de speech van Bush. Om zijn zin te krijgen maakt Sharon handig gebruik van meningsverschillen tussen de gematigde minister van Buitenlandse Zaken Colin Powell aan de ene kant, en aan de andere kant de harde lijn van de president, de Nationale Veiligheidsraad en het Pentagon. In een recent interview met Newsweek liet hij weten dat het Kwartet ‘niets te betekenen’ heeft. In laatste instantie gaat het immers alleen om wat hij met Bush afspreekt. Maar hoe dan ook: een plan moet er komen. Al was het alleen maar om de twaalf miljard dollar aan extra Amerikaanse leningen en kredietgaranties los te krijgen waar Sharon verlekkerd naar uitziet. Hij wil er de totaal ingezakte Israëlische economie mee uit het slop halen.De Israëlische premier weet dat er met de fracties van de Nationaal Religieuze Partij en de Nationale Unie geen zaken zijn te doen als het gaat om vredesplannen, zelfs niet over het uiterst voorzichtige voorstel dat hij in de la heeft liggen. Daarom roept hij zo hard om Mitzna. De leider van de Arbeiderspartij heeft al een krachtig nee laten horen, maar in de Likud hoopt men dat het laatste woord nog niet is gesproken.Bron: Eindhovens Dagblad 30 januari 2003Ad Bloemendaal is Midden-Oostencorrespondent voor de GPD bladen en Het Parool.