Tommy Lapid en Shinui: de wraak van de Israëlische middenklasse

"Waarom zou Israël niet net zo modern en welvarend kunnen zijn als Nederland of Scandinavie? We hebben tenslotte hetzelfde potentieel." Tommy Lapid (71) geeft meteen zelf het antwoord: "Jullie hebben je strijd tegen de klerikalen al gewonnen, maar wij zijn er nog druk mee bezig!"

Lapid en zijn lijst voor verandering voeren vandaag campagne in Ramat Hasharon, een welvarende noordelijke voorstad van Tel Aviv. In dit bolwerk van Israëls seculiere middenklasse vormen de Arbeiderspartij en de liberale Meretz de voornaamste opponenten. Ze verwijten Lapid dat hij geen duidelijk vredesplan heeft en munt probeert te slaan uit primitieve onlustgevoelens. De leider van Shinui zou niet alleen fysieke gelijkenis vertonen met Archie Bunker, de aartsconservatieve brombeer in de klassieke tv-serie "All in the Family", maar ook een deel van diens gedachtengoed hebben overgenomen. "Haat zorgt niet voor Verandering", staat er te lezen op een groot aanplakbiljet in de hoofdstraat. Het zal Shinui een zorg zijn. De campagnestaf verwacht in Ramat Hasharon zo’n twintig procent van het electoraat voor zich te winnen.Dat zijn partij de smaakmaker is geworden in een verder nogal dorre verkiezingscampagne, verbaast Lapid allerminst. "De mensen willen eerlijke en schone politiek," zegt hij. "De twee grote partijen zijn door en door corrupt. En er is dringend behoefte aan een seculiere regering, zonder religieuze partijen. Het is hoog tijd dat er een eind komt aan de afpersing door de religieuzen. En als middenklasse moeten we in de verdediging tegen de belachelijk hoge belastingdruk in dit land. De mensen zijn alles wat naar socialisme riekt meer dan beu."De Shinui-leider overlegt even met zijn campagnestaf en stevent dan af op het terras van het Rosmarin Cafe, waar hij handen begint te schudden. Hij maakt een al even ontspannen indruk als de merendeels jonge Israëliers die er achter de koffie zitten. Ondanks zijn gevorderde leeftijd is bon-vivant Lapid een hit onder jongeren, vooral in de welvarende delen van het land. "Ik stem Shinui, en al mijn vrienden doen hetzelfde," zegt serveerster Irit, studente aan de Universiteit van Tel Aviv.Bijna iedereen op het terras wenst Lapid veel succes. Maar als er een bescheiden applaus opklinkt wordt het een oudere bezoeker te machtig. Hij staat op en verkondigt luid dat hij Lapid een fascist vindt. "Welnee, Tommy is een geweldige man!" antwoordt een Shinui-activist snel. "Als Lapid een fascist is, dan is Sharon een ultra-fascist!" roept iemand anders. "Kan me niet schelen, ik stem toch op de Likud," roept de eerste man. Het is de enige dissonant in een verder gesmeerd verlopende horeca-ronde.Lapid is in de jaren dertig geboren in de Servo-Hongaarse stad Novi Sad, als zoon van een welgesteld advocaat. Anders dan zijn vader overleefde hij de holocaust. Eenmaal in Israël studeerde hij rechten, werkte als journalist en uitgever bij het dagblad Ma’ariv en verdiende een klein vermogen als directeur van kabelmaatschappijen. Ook het schrijven van een klassiek geworden reisboek over Europa, in Israël bekend geworden als "de Lapid", heeft hem financieel geen windeieren gelegd.Hij wil Israël veranderen in een modern Europees land, maar welke partij in West-Europa durft zich op affiches openlijk aan te prijzen als " de partij van de middenklasse"? Shinui heeft er geen moeite mee. Lapid vindt dat er genoeg andere lijsten zijn die zeggen op te komen voor de armen, onder wie relatief veel religieuzen, Joden van Sefardische (Orientaalse) afkomst en Arabieren. Veel nadrukkelijker nog dan de Arbeiderspartij of de liberale Meretz is Shinui een verzamelplaats van Ashkenazische (Europese) Joden. De ene Sefardische kandidaat op de kandidatenlijst, een uit Jemen stammende accountant, lijkt vooral de rol van alibi te zijn toebedeeld.Het zijn niet alleen jongeren die Shinui omhelzen. David Gurovitsch