Fatah kan rivaliteit met Hamas niet meer aan

De invloed van de Al Aqsa-brigades wordt minder. Ze waren Fatahs antwoord op concurrent Hamas. Maar geldgebrek en de teruglopende aanhang van het ooit almachtige Fatah dwingen tot een andere koers: een staakt-het-vuren. Hamas weigert dat.

De tweespalt in de Palestijnse gebieden groeit. Twee recente ontwikkelingen kunnen daar verder toe bijdragen. De PLO stemde zaterdag in met de creatie van de nieuwe post van premier in de Palestijnse Autoriteit en de nominatie van de gematigde Mahmoud Abbas voor de functie. Vrijwel gelijktijdig doodde Israël in Gaza een hoge leider van de militante Hamas-beweging.Abbas, ook bekend onder de schuilnaam Abu Mazen, is de kandidaat van de Fatah-beweging van Yasser Arafat. Fatah zegt aan te sturen op een staakt-het-vuren en hervatting van de onderhandelingen met Israël. Hamas heeft echter wraak gezworen voor de aanslag op de prominente leider Ibrahim al Maqadma. Hij werd samen met drie andere Hamas-leden gedood toen hun auto werd geraakt door een raket die door een helikopter werd afgevuurd.Zowel Fatah als Israël lijkt een bestand met Hamas al te hebben afgeschreven. Gesprekken tussen Fatah en Hamas in Caïro hebben tot niets geleid. De Israëlische minister van Defensie Shaul Mofaz heeft gezegd dat Israël Hamas de komende tijd nog meer onder vuur zal nemen.Voor Fatah, de belangrijkste Palestijnse politieke beweging, kan dat grote problemen opleveren. De beweging lijkt serieus een adempauze te willen inlassen in de intifada. Daar worden verscheidene redenen voor aangevoerd, van een mogelijke oorlog in Irak tot de kans op nieuwe besprekingen met Israël. Het is echter vooral de interne politieke situatie die Fatah de kant opstuwt van een bestand.’Ik heb hier een lijst van 28 Fatah-leden die door Israël gezocht worden.’ Een van de commandanten van de Al-Aqsa Martelaarsbrigades in Ramallah wuifde vorige week twee pagina’s vol met namen heen en weer, net buiten leesafstand voor de correspondent van de Volkskrant. ‘Ik ga persoonlijk naar iedereen toe om ze over te halen een staakt-het-vuren in acht te nemen.’Het ooit almachtige Fatah kan de rivaliteit met de fundamentalistische Hamas nauwelijks meer aan. Het zou vooral een kwestie van geld zijn. Israël knijpt de geldtoevoer naar Yasser Arafat en zijn Palestijnse Autoriteit al tijden af. Nu is er ook meer toezicht op het geld dat wel nog naar de PA vloeit en daardoor zouden de Al-Aqsa-brigades in de problemen zijn gekomen. Hamas aan de andere kant kan nog steeds rekenen op steun uit het buitenland, met name Iran.De Al Aqsa-brigades waren het afgelopen anderhalf jaar het antwoord van Fatah op de bommenbrigades van Hamas. De steun voor Fatah is echter blijven afkalven onder de bevolking en Hamas blijft aan populariteit winnen. De Al Aqsa-commandant in Ramallah meent dat het niet per se de kracht is van Hamas die mensen aanspreekt, maar de zwakte van de Palestijnse Autoriteit, waardoor de mensen zich van Fatah afwenden. ‘De PA is corrupt en inefficiënt en Fatah wordt geïdentificeerd met de PA.’De aanslagen waar de Al Aqsa-brigades bij betrokken waren, hebben dus niet het beoogde resultaat gehad van het versterken van de interne positie van Fatah. Omdat de beweging door Israël en ook door het buitenland zo nauw geïdentificeerd wordt met Arafat en de PA, hebben die een hoge prijs moeten betalen voor de acties. Met het ontmantelen van de PA gaat het voordeel van de macht dat Fatah altijd had ook langzaam verloren.Het is dus geen wonder dat de beweging probeert om alle Palestijnse groeperingen over te halen een staakt-het-vuren in acht te nemen. Hamas wil daar niets van weten, hoewel het om tijd te rekken en om meer politieke invloed te krijgen wel daarover heeft onderhandeld in Caïro.’Hamas weigert die dialoog om twee redenen’, legt de Al Aqsa-commandant uit. ‘Ten eerste zijn ze tegen welk vredesproces dan ook en ten tweede willen ze de macht overnemen van de PA.’Fatah lijkt er op te wedden dat Israël na een oor