Esther en Vashti opnieuw bekeken

De beide Poeriem-koninginnen als rolmodel voor de moderne vrouw? Niet voor Bahareh Rinsler, een jonge Iraans-joodse vrouw uit Los Angeles.

Bahareh Rinsler groeide op in Beverly Hills, oceanen en eeuwen verwijderd van het oude Perzië. Haar verleden is echter onlosmakelijk verbonden met Poeriem. Bahareh, een Iraanse jood, groeide op met, zoals ze het zelf noemt ?de Esther-cultus?.?Het uitspreken van mijn verlangens, wat ik wilde of wenste, was tegenstrijdig met de manier waarop ik was opgevoed. Ik werd voorbereid op het huwelijk?, schrijft Bahareh in een artikel dat zal verschijnen in het boek ?Achter de sluiter van stilte?, een bloemlezing met waar gebeurde verhalen van joodse vrouwen in het Midden-Oosten. ?Ik was een Esther-in-opleiding; Esther nam immers een passieve houding aan als het aan kwam op het in het tonen van haar woede of wensen?, schrijft Bahareh.Volgens Bahareh werd de meisjes in de Iraans-joodse gemeenschap geleerd dat er maar twee richtingen waren die hun leven konden nemen. ?De ene richting?, zegt ze, ?staat symbool voor Esther?s leven. Hij leidt naar een leven als pure, ingetogen, mooie vrouw. Kies je voor de andere richting, dan wordt je een lelijke, koppige vrouw met alle eigenschappen die fout zijn aan een vrouw? zegt ze in een telefonisch interview.Een "Esther? zijn betekent dat je lief en onderdanig bent. Het betekent dat je, koste wat kost, het huwelijk ingaat met je maagdelijkheid intact. Tampons waren verboden, paardrijden hield een risico in. Je als een Vasjti gedragen betekende met stemverheffing een discussie aangaan met een verkoper, de confrontatie aangaan met je man. Een Vashti zijn betekent dat je constant aanleiding geeft voor geroddel.Bahareh, inmiddels 27 jaar, heeft de Poeriem-koninginnen sindsdien herschapen. Esther is niet langer de vrouw die haar volk redde van moord. Vasjti is niet langer alleen maar de verstoten vrouw die weigerde voor de koning te verschijnen.Bahareh, die van zichzelf zegt dat ze rebelse trekjes heeft, heeft inmiddels vrede gesloten met de vijand uit haar kindertijd. Ze is psychotherapeute, woont in Los Angeles en is getrouwd met een Asjkenazische joodse man. Ze heeft weinig contact met andere Iraans-joodse vrouwen van haar eigen leeftijd, behalve met diegenen die net als zij een gemengd huwelijk hebben. Ze kan slecht tegen het geroddel en houdt niet van vragen zoals waarom iemand een carrière wil als er kinderen zijn. Vandaag de dag steunt Bahareh de ?luide? stem van Vasjti.Bahareh staat niet alleen in haar nieuwe kijk op de vrouwen uit het Poeriemverhaal. In het lente-nummer van de Joodse Orthodoxe Feministische organisatie staat een artikel van Wendy Amsellem waarin ze pleit voor sympathie voor Vasjti. ?Om te kunnen overwinnen?, schrijft Amsellem, ?moet Esther zich openstellen voor het beeld van Vasjti en haar eigenschappen overnemen, of wellicht herontdekken in zichzelf?.Bahareh?s steun kan mogelijk meer betekenen dan die van de generatie liberale feministische joodse vrouwen die Vasjti hebben uitgekozen als hun heldin. In de wereld waar Baharehopgroeide is staat je als een Vasjti gedragen gelijk aan hoerengedrag. De uitgestoten koningin werd hier vaak voor uitgemaakt. Er werd hard gejoeld als haar naam genoemd werd tijdens het lezen van de Megillah in Bahareh?s synagoge. "Maar Vasjti prostitueerde zichzelf niet, zeg ik. Ze werd ons niet voorgehouden als iemand aan wie we ons konden spiegelen. In de Iraanse cultuur wordt een vrouw die zich niet deemoedig en zedig gedraagt direct vergeleken met een hoer. Deze term wordt voortdurend gebruikt voor vrouwen die zich minder onderdanig opstellen dan gewenst." Bahareh mompelt de Persische vertaling, maar de letterlijke vertaling wil ze niet geven. Die zou te schokkend zijn. Ze gebruikt een Engelse krachtterm om de heftigheid van het woord te verduidelijken.Bahareh vindt het erg moeilijk om Koningin Esther als heldin te beschouwen omdat ze zich ?precies zo gedraagt als het I