Joodse gemeenschap op Curaçao 350 jaar

Tempel Emanu-El op CuraçaoDe oudste joodse gemeenschap van het Amerikaanse continent bevindt zich op de Antillen. De gemeenschap van Curaçao bestaat nu 350 jaar.

Op een bevolking van bijna 130.000 mensen is het huidige aantal van vijfhonderd joden te verwaarlozen. Maar de stempel die de joodse bevolking in het verleden op de ontwikkeling van Curaçao heeft gedrukt en de nadrukkelijke rol die zij er nu nog speelt, maakt deze kleine gemeenschap tot een van de belangrijkste groepen van het eiland.Sefardische joden stichtten in 1651 de Mikve Israël-Emanuel Congregatie nadat zij voor de inquisitie uit Spanje en Portugal waren gevlucht en via Nederland naar de Antillen kwamen. Aan het einde van de zeventiende eeuw leidde de levendige handel van de joden tot de stichting van Willemstad, de huidige hoofdstad van de Nederlandse Antillen. Honderd jaar later was de helft van de blanke bevolking van vierduizend zielen op het eiland van joodse afkomst.Samuel Cohen was de eerste jood die op de Antillen arriveerde. Hij werkte als vertaler op een Nederlandse vloot onder commando van Johan van Walbeeck, die het eiland in 1634 veroverde op de Spanjaarden. En paar jaar later bracht Joao d?Ylan ruim tien joodse families uit de Portugese gemeenschap in Amsterdam naar Curaçao en stichtte de congregatie Mikve Israël. Een tweede groep emigranten kwam naar het Caribische eiland met een gift van de Amsterdamse synagoge: een Tora, die nu nog steeds wordt gebruikt in de synagoge Mikve Israël-Emanuel.De joden stapten uit de agrarische sector en gingen met succes handel voeren met Europa en Zuid-Amerika. In 1674 werd de eerste van vier sjoels in Willemstad gebouwd.De sefardische joden ontwikkelden zich in de loop der eeuwen tot een liberale geloofsgemeente. De strenge joodse wetten bleken onder de omstandigheden op Curaçao, tropisch en geisoleerd, niet altijd even strikt nageleefd te kunnen worden. Dat leidde in 1864 tot een breuk, waarbij de hervormingsgezinden de synagoge Emanuel stichtten. Precies een eeuw later werden de geschillen bijgelegd en ontstond de verenigde gemeente Mikve Israël-Emanuel, die tot op de dag van vandaag een gematigd-liberale lijn binnen het jodendom volgt.Toch is Mikve Israël Emanuel niet de enige joodse gemeenschap op Curaçao. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn orthodoxe Oost-Europese joden naar het eiland gevlucht, waardoor ook de orthodoxie voet aan de grond kreeg.Vandaag zijn de joden volledig ingeburgerd op Curaçao, onder behoud van de eigen identiteit. De Snoa Mikve Israël synagoge, in het hartje van Willemstad, is de grootste toeristische trekpleister van het eiland. De Antilliaanse overheid heeft echter geen geld over voor dit stukje joods erfgoed. Financiële injecties komen vanuit de lokale joodse gemeenschap. De synagoge kan gratis worden bezocht.