Hoogleraar jodendom gezocht

De Universiteit Leiden zoekt een vaste hoogleraar jodendom, voor de leerstoel religie, geschiedenis en cultuur van het jodendom. Lees hier de achtergronden van joodse wetenschap in Nederland in het algemeen en Leiden in het bijzonder.

Ondanks deze traditie zijn leerstoelen die zich exclusief met het jodendom bezighouden, schaars in de geschiedenis van de Leidse Universiteit. In de zeventiende eeuw bezette L?Empereur, die een groot kenner was van de rabbijnse literatuur, zeven jaar een leerstoel (1626-1633) en meer recent (1976-1977) bezette de historicus M.H. Gans de Cleveringa leerstoel met als leeropdracht: ?De geschiedenis der joden, vooral in Nederland na 1900?. Op dit moment houdt de bijzonder hoogleraar prof. dr. Frishman in de faculteit Godgeleerdheid zich bezig met de relatie tussen jodendom en christendom in de nieuwere tijd. Een voltijdse leerstoel om het jodendom in zijn historische en actuele, culturele en maatschappelijke dimensies te bestuderen ontbreekt echter. Ook op de andere universiteiten in Nederland is op dit moment geen wetenschappelijke voorziening in de vorm van een structurele leerstoel aanwezig. Een hoogleraarschap, met bijbehorende promovendi, stimuleert de ontwikkeling van het vakgebied en brengt de studie van het jodendom op het gewenste niveau.LeeropdrachtDe hoogleraar zal onderwijs geven over de hele breedte van het vakgebied en zich wat onderzoek betreft specialiseren in de godsdienst, cultuur en de geschiedenis van het jodendom na ruwweg het midden van de achttiende eeuw. Als tijdvak van de Verlichting markeert de tweede helft van de achttiende eeuw een nieuwe fase in de geschiedenis van de West-Europese cultuur, maar ook in de geschiedenis en cultuur van het jodendom. In die tijd hadden veel verlichte denkers het idee dat religieuze intolerantie tegenover joden niet in overeenstemming was met de ?geest? van de Verlichting. De uit dit gedachtegoed voortgekomen Toleranz Pact (1781-82) van de Oostenrijkse keizer Jozef II, de verklaring van de rechten van de mens en de revolutionaire ideeën van gelijkheid, vrijheid en broederschap in Frankrijk brachten verbetering in de positie van de joden in West-Europa en gaf hun de mogelijkheid tot emancipatie. Wel speelde dit zich af op individueel niveau, in de praktijk betekende het alleen emancipatie voor joden die zich identificeerden met de heersende cultuur. Erkenning van een aparte joodse cultuur en natie was hierbij niet inbegrepen. De filosoof Mozes Mendelssohn (Duitsland, 1729-1786), befaamd om zijn bijdrage tot de emancipatie van de Duitse joden en zijn baanbrekende ideeën op het gebied van godsdienstvrijheid speelde een centrale rol in de verbreiding van de ideeën van de Verlichting. Hij vertaalde voor de joden de bijbel in het Duits en zorgde daarmee dat veel joden Duits als moedertaal gingen gebruiken. De moderne stromingen binnen het jodendom gaan direct of indirect, op de ideeën van de Verlichting en zijn zonder een gedegen kennis van deze periode niet te begrijpen.Wereldgodsdiensten complementerenGeheel passend in de godsdienstwetenschappelijke traditie van onderwijs en onderzoek, aan de Leidse universiteit, ontwikkeld sinds het einde van de negentiende eeuw, verzorgt de faculteit Godgeleerdheid sinds enige tijd de opleiding Wereldgodsdiensten, in nauwe samenwerking met de faculteit Letteren. Binnen deze nieuwe opleiding spelen de drie grote wereldreligies – christendom, jodendom en islam – een prominente rol. Vanouds beschikt de faculteit over grote expertise inzake het christendom. Voor de studie van de islam, in heden en verleden, is eveneens een sterke voorziening aanwezig, zowel in de faculteit Letteren als in die der Godgeleerdheid. Wat het jodendom betreft zijn de bestaande voorzieningen bescheiden: de eerdergenoemde, structurele expertise in de beide faculteiten en het bijzonder hoogleraarschap op het gebied van de relatie tussen het jodendom en het christendom. Om tot een volwaardige voorzien