Het Tenet-initiatief

Een lange column van Tom Spiero over het plan van CIA-directeur Tenet.

Het is nog maar vier maanden geleden dat Sjaron door ruim zestig procent van de kiezers werd afgewezen. Hij won desondanks, omdat meer dan 75 procent Barak afwees. En andere kandidaten waren er niet. Uniek in Israëls electorale geschiedenis was dat veertig procent van de kiezers niet kwam opdagen. Dankzij Arafat is er inmiddels toch zoiets als ?nationale eenheid? ontstaan.Toen de Mitchell-commissie haar rapport als vertrouwelijke informatie aan de betrokken partijen uitbracht, bleek de Israëlische regering wel ?enige kanttekeningen? te hebben. De Palestijnse Autoriteit accepteerde het rapport in haar geheel, op voorwaarde dat Israël dat ook zou doen. De inhoud van het rapport was vrijwel onmiddellijk op internet te vinden. De Mitchell-commissie, waarin ook de Europese Unie vertegenwoordigd was, stelde – als eerste stap – de onmiddellijke, onvoorwaardelijke stopzetting van gewelddadigheden voor. Dit zou dan gevolgd moeten worden door een hervatting van de contacten tussen de wederzijdse veiligheidsdiensten. Daarna zijn ?vertrouwenwekkende maatregelen? voorzien. Sluitstuk is een hervatting van het overleg dat tot een politieke oplossing van de bestaande geschillen moet leiden.De bedenkingen van de Israëlische regering hadden betrekking op het stoppen van de bouw in de nederzettingen. Deze bouwactiviteiten worden al sinds jaar en dag door niemand buiten Israël geaccepteerd. Ook een meerderheid van het Israëlische electoraat wijst die activiteiten af. Door de bedenkingen van de regering-Sjaron op dit punt, zag de Palestijnse Autoriteit politieke ruimte om de eerste stap uit het Mitchell-rapport te ontwijken. De volgtijdelijkheid van de daarin voorziene stappen had geen zin wanneer niet ?alle partijen? (Israël dus) het plan in zijn geheel accepteerden.Om het overzicht te behouden op de puinhoop die van alle goede voornemens is overgebleven, moeten we eerst nog één stap terug maken. De Mitchell-commissie is medio oktober vorig jaar ingesteld na overleg tussen Israël, de PA, Egypte, Jordanië, de VS, de EU en de VN in Sharm el-Sheikh en heet dan ook eigenlijk de Sharm el-Sheikh Fact Finding Committee. De commissie werd opgedragen na te gaan waardoor het geweld in september weer oplaaide en voorstellen te doen hoe het politieke proces weer op te starten. Tot teleurstelling van de PA concludeerde de commissie niet dat de aanleiding van het Palestijnse geweld gelegen was in het bezoek van Sjaron aan de Tempelberg. Het geweld is gevolgd op de mislukte onderhandelingen in Camp David, waar Arafat weliswaar de Israëlische voorstellen afwees maar geen eigen voorstel presenteerde dat zou kunnen leiden tot een formele beëindiging van het conflict met Israël. Israël beweerde dat de onlusten door Arafat gecoördineerd werden, terwijl de PA sprak van een spontane volksopstand tegen de voortgaande bezetting.Sinds de instelling van de commissie heeft er in Israël een regeringswisseling plaatsgevonden. Het beleid dat de regering Sjaron in haar verhouding tot de PA inmiddels voert, geniet zeer brede steun in zowel de Knesset als onder het electoraat. Het is dit beleid dat uiteindelijk de PA gedwongen heeft de eerste stap uit het Mitchell-rapport te accepteren. Daarvoor hebben de Verenigde Staten CIA-directeur George Tenet naar het gebied afgevaardigd. Uiteindelijk kon Arafat zich niet onttrekken aan de internationale druk die ontstond na de aanslag in Tel Aviv bij het Dolfinarium en de daarop volgende voortzetting van het eenzijdige bestand dat Sjaron enige weken eerder had uitgeroepen. Door die aanslag werd de politieke ruimte die Arafat aanvankelijk zag en waarnaar ik eerder verwees, hem ontnomen. Israël wenste drie maanden zonder geweld voordat het met de PA aan tafel wilde. Arafat wenste dat de hervatting van onderhandelingen zou samenvallen met inspanningen tot het beteugelen van het geweld. Het Tenet-initiatief heeft tot overe