In het Friese Appelscha vond deze zomer het traditionele Haboniem zomermachanee plaats. Thema was ‘socialisme’, een van de pilaren van de socialistisch-zionistisch Joodse jeugdbeweging. Joods.nl kwam een dagje langs en deed verslag.
Jasha Sprecher (21), madriech bij Haboniem, vertelt me bij aankomst een en ander over de achtergronden van de beweging. Haboniem, voluit Haboniem-Dror, is Joods, socialistisch-zionistisch en niet aangesloten bij een religieus instituut. Niet de Halacha, maar de wet van terugkeer wordt gehandhaafd als criterium voor lidmaatschap. Zodoende zijn ook kinderen met een Joodse vader of grootvader welkom in de beweging. Vooral liberale en seculiere Joodse kinderen sluiten zich aan, volgens Jasha Sprecher. "Vaak is Haboniem het voornaamste Joodse aspect in hun leven." De beweging organiseert jaarlijks een zomer- en een wintermachanee, drie weekenden en iedere twee weken vindt een activiteit plaats in Amsterdam, Den Haag en Utrecht.
Het doel van Haboniem is de kinderen te motiveren Aliya te maken vanuit het socialistische gedachtengoed. De beweging is van oudsher gericht op de kiboetsim, al rijst de laatste jaren de vraag of dit streven nog wel realistisch is. De kiboetsim gaan in Israël immers een voor een kopje onder. Jasha Sprecher vertelt dat niet is afgeweken van het socialistische uitgangspunt, maar dat het in een nieuw jasje is gestoken: Haboniem richt zich tegenwoordig op de zogeheten ‘kvoetsot’ in Israël; communes of leefgroepen binnen een stad of dorp. Ari Levi, twee jaar geleden uit Amerika geëmigreerd naar Israël, woont in zo’n kvoetsa in de Israëlische kuststad Chadera. Hij is uitgenodigd door Haboniem om op dit machanee te komen vertellen over het leven in zijn kvoetsa. "Het grote verschil met de oorspronkelijke kiboets is dat landbouw geen rol meer speelt. De nadruk ligt nu op maatschappelijk werk", aldus Levi. Net als in de kiboets wordt nog steeds uitgegaan van het principe dat iedereen gelijk is en evenveel verdient.
De chinoech (educatie) commissie heeft dit jaar een indrukwekkend boekwerk samengesteld met als titel ‘Socialisme en Social Action’. Het dient als leidraad voor de madriechim bij de verschillende activiteiten die aan socialisme gekoppeld zijn. Tamar Wallage (19), madriecha van de jongste groep, vertelt: "De kinderen hebben vandaag een kvoetsa-spel gedaan: ze moesten doen alsof ze in zo’n kvoetsa woonden en ze moesten zelf verschillende posten opzetten. Zo deden ze alsof er een school, een bank, een ziekenhuis en een kapper waren. Vervolgens verdiende iedereen geld op die plekken, en aan het eind van de dag werd gekeken hoeveel iedereen heeft binnengebracht en wordt het bedrag eerlijk verdeeld." De kinderen worden vervolgens aan het denken gezet over de vraag of sommige burgers niet meer geld nodig hebben dan anderen. En wat moet er gebeuren als een van de bewoners de loterij wint?
Intussen is een oudere groep bezig door middel van een urenlang spel een eigen kvoetsa op te bouwen. Met verschillende onderdelen, waaronder quizen en krachtmetingen, kunnen ze geld verdienen waarmee ze de leefgemeenschap moeten opbouwen. Eerder deze week werd een dag uitgeroepen tot ‘bezitloze dag’: enkele madriechim leverden vrijwillig hun bezit in en waren zo afhankelijk van de donaties van chaniechim. Esther, nu rosj chinoech (hoofd educatie) voor Haboniem, vertelt dat toen zij nog chaniech was, aan het begin van ieder machanee al het meegekregen snoep en geld werd ingeleverd en eerlijk verdeeld. Op die manier werd het socialisme niet alleen bedreven in spelvo
