de Volkskrant en het Midden-Oosten

De ombudsman van de Volkskrant over de berichtgeving van zijn krant over het Midden-Oosten.

Ik ontvang niet dagelijks brieven over het conflict in het Midden-Oosten, maar zodra de spanning stijgt, schrijven de lezers, naar de krant en naar mij. De brieven aan mij bevatten voornamelijk kritiek op de ‘pro-Palestijnse’ verslaggeving in de Volkskrant. Een enkeling vindt dat de Volkskrant pro-Israël schrijft.Ik behandel deze klachten als alle andere. Ik controleer of klopt wat beweerd wordt. Als het om een concrete klacht gaat over een bepaald artikel, dan spreek ik daarover met de auteur. Zo nodig geef ik mijn eigen oordeel.Vorig jaar heb ik enige tijd de verslaggeving over het Palestijns-Israëlische conflict nauwkeurig gevolgd. Ik heb daar toen een artikel over geschreven. Ik heb geen reden aan te nemen dat de verslaggeving in de Volkskrant sindsdien sterk is veranderd.Berichtgeving over het Midden-OostenHet conflict in het Midden-Oosten ligt gevoelig, ook bij de achterban van de Volkskrant. Zodra de spanning tussen Israël, Palestijnen en de Arabische buren oploopt, klimmen lezers in de pen.De verwijten aan het adres van de krant waren in de loop der tijd niet eenduidig. Waar de één propaganda voor Israël zag, vermoedde een ander antisemitisme. Het meest spraakmakende conflict dateert uit 1969. Toen beschuldigde de recent overleden commentator G.B.J. Hiltermann de Volkskrant voor de AVRO-microfoon van antisemitisme. De krant daagde Hiltermann voor de rechter en kreeg van het Gerechtshof gelijk. De commentator moest zijn beschuldiging terugnemen.Typische voorbeelden van de uiteenlopende waardering van de verslaggeving uit het Midden-Oosten stonden zaterdag op de U-pagina. E. Cohen beschuldigde de Nederlandse media, inclusief deze krant, van het kritiekloos volgen van Israël, uit angst voor antisemitisch te worden aangezien. A. de Haas betichtte de Volkskrant juist van partijdigheid in het nadeel van de Israëli’s. ‘Begrip voor het handelen van de Palestijnen is groot, terwijl de benarde positie van Israël niet of nauwelijks aan de orde komt.’Om er achter te komen welke bewering de werkelijkheid het dichtst benadert, heb ik een analyse gemaakt van alle artikelen die de Volkskrant publiceerde over de Palestijnse kwestie, vanaf het bezoek van oppositieleider Ariel Sharon aan de Tempelberg op 28 september. Toen sloeg de vlam in de pan.Sinds vrijdag 29 september heeft de krant dagelijks bericht over de crisis. In eerste instantie vrij bescheiden. Op maandag 2 oktober werd de strijd tussen Israël en de Palestijnen, waarbij toen al tientallen doden waren gevallen, zelfs nog van de voorpagina gedrukt door de sluiting van de Olympische Spelen. Op maandag 9 oktober was het bericht over de escalatie van het geweld de opening van de voorpagina. Sindsdien is het conflict negen keer prominent als belangrijkste nieuws op pagina één gepresenteerd.Opvallend is dat al deze ‘openingen’, plus talrijke nieuwsberichten, analyses en reportages, geschreven zijn door één man: Ferry Biedermann. Biedermann is sinds 1 september in dienst van de Volkskrant als correspondent in Jerusalem. Daarvoor deed hij verslag in het Midden-Oosten voor andere media.Biedermanns bijdragen bepalen het beeld van het conflict in de krant. Zowel in zijn samenvattingen van het nieuws, als in zijn politieke analyses (3 oktober: ‘politieke winnaar en verliezers’) en reportages, zorgt hij voor een evenwichtig aanbod. Ook in zijn ooggetuigenverslagen (3 oktober ‘Hebron’, 4 oktober ‘Umm el Fahm’, ‘Gilo’ 10 oktober) komen steeds betrokkenen aan beide zijden van de barricades aan het woord.Biedermann schreef sinds 28 september 27 verhalen onder naam over de crisis. Complexe onderwerpen als het Midden-Oosten zijn nooit het werk van één man. De redactie buitenland fungeert als thuisbasis en verwerkt de aangeleverde stukken. Daarnaast bemoeien andere correspondenten, commentaarschrijvers en columnisten zich met he