Acceptabel geweld

Hoe komt het toch dat het Westen zo verschillend reageert op geweld en tegengeweld in de wereld? Waarom mag het Taliban-bewind in Afghanistan doen wat het wil met de eigen bevolking, terwijl Israël niet mag reageren op het aanhoudende Palestijnse geweld? Tom Spiero’s nieuwe column gaat over meten met verschillende maten.

Na zijn besprekingen met Barak, Sjaron en Arafat riep de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Colin Powell tijdens zijn eerste reis in die functie door het Midden-Oosten, de partijen op het geweld te staken. In Ramalla voegde Powell daar aan toe dat Israël haar economische sancties dient te beëindigen. Dit is aanleiding de factor geweld weer eens tegen het licht te houden.Of geweld acceptabel is hangt van heel veel omstandigheden af. Afstand tot het geweld speelt een rol. Economische belangen ook. En ras. En zeker ook: macht.Wanneer in Kollum een meisje wordt vermoord en de verdenking van het publiek gaat in de richting van het nabijgelegen asielzoekerscentrum, dan zijn er ?echte Friezen? die het recht in eigen hand willen nemen. Wanneer teleurgestelde aanhangers van de Rotterdamse voetbalclub Feyenoord de binnenstad van Rotterdam dreigen te gaan verbouwen en de politie daarbij in het nauw brengen, is het volkomen acceptabel dat dan de wapens worden getrokken. En wanneer gefrustreerde Molukkers een trein kapen, mag het leger ingezet worden om de gegijzelden te bevrijden. Ik heb weinig illusies over het tegengeweld dat door Nederlandse kiezers en politici geaccepteerd zou worden wanneer een harde kern van asielzoekers naar de wapens zou grijpen om aandacht te vragen voor hun ellendige, uitzichtloze situatie.Wanneer Irak over steeds effectievere luchtverdediging blijkt te beschikken waardoor de veiligheid van Amerikaanse en Engelse piloten bedreigd wordt, is dat voor beide landen voldoende aanleiding bombardementsvluchten uit te voeren. Europa reageert hier gematigd kritisch op. Herstel van de economische betrekkingen tussen Europa en Irak mag door de bombardementen niet in gevaar worden gebracht. Intussen heeft Amerika uiteraard niets te vrezen van tegengeweld.In Afghanistan mag het Taliban-bewind doen en laten wat het wil met de eigen bevolking. In Afghanistan valt toch niets te halen en ? nou ja – het zijn tenslotte Afghanen. Treurig genoeg is het aantal voorbeelden in Afrika onuitputtelijk. In Algerije mogen de partijen ook rustig hun gang gaan, zonder zich zorgen te hoeven maken om publieke protesten uit Europa.Ik vestig er de aandacht op dat ik door deze opsomming geen oordeel uitspreek over de gerechtvaardigdheid of ongerechtvaardigdheid van de genoemde acties of het achterwege blijven daarvan. Ik wil er slechts op wijzen dat ?morele verontwaardiging? over geweld kennelijk weliswaar verontwaardiging kan zijn, maar niet van morele aard. Intussen vraag ik u de voorbeelden vast te houden.Nu terug naar Israël. Wanneer Israël de Israëli Defense Forces inzet om het Palestijnse geweld te bestrijden, wordt in Europa gesproken van buitensporig geweld. Wanneer de gebieden van de Palestijnse Autoriteit worden afgesloten, is er sprake van collectief straffen. Wanneer sleutelfiguren door Israëlisch ingrijpen individueel worden uitgeschakeld is er sprake van standrechtelijke executies.Het hoeft geen betoog dat de afsluiting van de gebieden het dagelijks leven van de Palestijnen ondragelijk maakt. Gezien de oproep van Powell, wordt de verantwoordelijkheid daarvoor bij Israël gelegd. Wat hij in feite lijkt te zeggen is dat de Israëlische bevolking een zeker aantal dodelijke slachtoffers ten gevolge van terroristische aanslagen zal moeten accepteren. Deze aanslagen horen nu kennelijk ook voor Amerika tot de categorie ?acceptabel geweld?.Het unieke van de Israëlische bevolking is dat het lange tijd in deze gedachtegang heeft willen meegaan. Toen in het midden van het afgelopen decennium tientallen slachtoffers vielen door aanslagen op bussen en markten, was een ruime meerderheid van de Isr