Volgens de Amerikaanse donororganisatie Gift of Life is het aantal Joodse donoren in stamcelbanken dermate laag dat voor Joden nauwelijks behandeling met gezonde stamcellen te vinden is. De organisatie doet een dringend beroep op Joodse ouders om direct na de geboorte bloed uit de navelstreng van hun pasgeboren baby af te staan.
Dankzij de transplantatie van bloedvormende stamcellen (cellen die in staat zijn om in een of meer andere celtypes met specifieke functies te veranderen) werd grote vooruitgang geboekt bij de behandeling van aangeboren en kwaadaardige bloedziekten zoals leukemie, aandoeningen van het immuunsysteem en spijsverteringsziekten. Moderne chemotherapie maakt het immers mogelijk een ziek of verkankerd beenmerg volledig te vernietigen, waarna toediening van gezonde stamcellen van een vrijwillige donor een nieuw vervangend beenmerg kan opbouwen. De benodigde stamcellen werden van oudsher ‘geoogst’ uit het beenmerg of het bloed van de volwassen donor. Daar is de winning van gezonde stamcellen uit direct na de geboorte aan de navelstreng onttrokken bloed bijgekomen.
Nationale stamcelbanken in de Verenigde Staten ondervinden een groot tekort aan donoren uit de zwarte (6,7%), Aziatische (5%), Hispano-Amerikaanse (11,5) en Indiaanse (0,2%) gemeenschappen, zowel voor navelstrengbloed als voor ruggemergcellen. Ze benadrukken dat het onderscheid zuiver op basis van ras wordt gemaakt. Om een zo groot mogelijke diversiteit te bereiken voor de stamcelbanken wordt daarom doelgericht geworven onder ethnische minderheden. Joden worden ingedeeld bij het Kaukasische, blanke ras, dat met met 54% veruit de grootste groep vormt.
Toch blijkt het vinden van een passende stamceldonor voor Joden vaak buitengewoon moeilijk, aangezien deze groep lange tijd nauwelijks mengde met de omgeving. Daardoor zijn de onderlinge genetische verschillen weliswaar kleiner dan onder niet-Joden, maar zolang Joden slechts sporadisch donor willen zijn blijft het tekort aan ‘Joodse’ stamcellen bestaan en is het, zoals Jay Feinberg, directeur van de in 1991 opgerichte organisatie Gift for Life Bone Marrow Foundation, zegt, "toeval als er binnen de Kaukasische donorgroep een echte match te vinden is."
Voor een succesvolle behandeling met stamcellen is een zo exact mogelijke match absoluut noodzakelijk. "Het is niet onmogelijk, maar de kans die te vinden is vele malen groter onder donoren van dezelfde ethnische afkomst of ras, omdat de genetische kenmerken vrijwel identiek zijn. Vergelijk het maar met de kleur van ogen of haar", aldus Feinberg.
De kans om een passende donor te vinden is het grootst bij broers of zussen maar gezien het dalende geboortecijfers en afnemende gezinsgrootte moet meer en meer een beroep gedaan worden op niet-verwante beenmerg- of stamcel-donoren. Dankzij grootscheepse wervings-acties bestaat er nu een wereldwijd bestand van 5 miljoen vrijwillige donoren die zich via een eenvoudige bloedtest hebben laten typeren. Hun gegevens zijn opgeslagen in computerbestanden die elke arts ter wereld online kan raadplegen bij het zoeken naar een mogelijke match voor zijn patient.
Het bloed met de stamcellen worden direct na het doorknippen van de navelstreng (de procedure is pijnloos, niet-invasief en veilig) door een arts of verpleegkundige afgenomen, na onderzoek ingevroren en vervolgens gebruikt voor transplantie of onderzoek. Sommige ouders investeren in het bewaren van de navelstrengen van hun kinderen (ca. $ 100,- per jaar), zodat er, mocht dat nodig zijn, bruikbare stamcellen voorhanden zijn. Voorlopig gaat men ervan uit dat stamcellen uit de navelstreng in bevroren toestand minimaal 10 jaar bruikbaar blijven. Toch geven de stamcelbanken er de voorkeur aan dat ouders de navelstreng direct na de geboorte doneren aan organisaties als Gift for Life.
"Als meer Joden aan onze programmma’s meedoen kunnen meer Joodse
