Twee zaken waarin sprake is van belaging van Joodse burgers op straat met antisemitisme als motief komen dinsdag voor een Antwerpse rechtbank. De incidenten vonden plaats in de zomer van 2004, in een periode waarin Antwerpen het toneel was van een reeks antisemitische incidenten. In de meeste gevallen konden de daders niet worden gepakt.
Eind juni stak een jonge Noord-Afrikaan de zestienjarige Noach Schmahl
neer toen die van de Talmoedschool in Wilrijk kwam. De dagen erna
volgden nog een aantal incidenten. In twee gevallen konden de daders,
een Algerijn die een Jood met een mes bedreigde en riep dat hij alle
Joden zou vermoorden en een Vlaamse jongere die begon te schelden tegen
twee Joodse leeftijdgenoten die van school kwamen.
Die twee zaken komen 14 juni voor de rechter. Een primeur, want het is
de eerste keer dat belaging van Joodse burgers op straat tot een proces
leidt. “Het is een signaal dat er wel degelijk aan de problematiek
gewerkt wordt en dat die zaken voor het parket ook zwaar genoeg wegen
om ze voor de rechtbank te brengen”, zegt Sofie Ade, sinds drie jaar de
Antwerpse referentiemagistraat voor racisme en discriminatie.
Al enkele jaren klaagt het Belgische Forum der Joodse organisaties dat
het antisemitisme in Antwerpen sterk is toegenomen. Ook in een recent
rapport van de universiteit van Tel Aviv komt Antwerpen er slecht af.
“Maar dat weerspiegelt zich niet in onze cijfers”, zegt Ade. “Op basis
van het aantal ingediende klachten bij justitie zou men kunnen
besluiten dat antisemitisme nauwelijks bestaat in Antwerpen.”
Ze is wel geschrokken hoe onveilig Joodse mensen zich op straat voelen.
“Ze houden blijkbaar steeds rekening met de mogelijkheid dat ze op
straat worden geïntimideerd, uitgescholden, bekogeld. Ik merk ook veel
gelatenheid bij die mensen.”
Het Forum der Joodse Organisaties engageerde zich om voortaan als
tussenpersoon te fungeren tussen de Antwerpse Joodse gemeenschap en het
parket. Dat was nodig, aangezien in het verleden de communicatie niet
altijd optimaal verliep. “Ik heb hun duidelijk gemaakt dat het parket
enkel kan optreden als er klacht ingediend wordt, of minstens melding
wordt gemaakt van een geweldpleging of stalking. Men liet me vanuit het
Forum weten dat dat moeilijk ligt, doordat er bij de Joodse bevolking
een diepgewortelde afkeer van en wantrouwen voor autoriteiten bestaat.”
“Dat bleek ook tijdens het politie-onderzoek naar de dader van de
steekpartij waarvan Noach Schmahl het slachtoffer werd. Tot drie maal
toe werd de politie de toegang geweigerd tot de Jesjiewe waar de
getuigen op school gaan. Op die manier gaat er kostbare tijd verloren,
waardoor het onderzoek naar wat onderzocht werd als poging tot moord,
van meet af aan sterk bemoeilijkt werd. Afgesproken is dat het Forum
bij moeilijkheden een bemiddelaar zal sturen zodat dergelijke
incidenten in de toekomst kunnen worden voorkomen.”
“Ik heb ook voorgesteld om in Joodse scholen voorlichting te geven over
de werking van justitie en over de antiracisme- en
discriminatiewetgeving, in de hoop Joodse jongeren bewuster en meer
weerbaar te maken. Het zijn immers niet zelden jongeren die het mikpunt
zijn van pesterijen.”
Volgens Ade zijn er twee groepen die zich bezondigen aan antisemitisme.
“Enerzijds moslimjongeren die zulke agressies plegen vanuit een vage
sympathie met de Palestijnse kwestie. Ze weten niet goed waar het om
draait, maar ze doen mee met de grote hoop. Het gaat vooral om
jongeren. Onrustwekkend is dat het een soort sport lijkt geworden.”
“Anderzijds zijn er de neonazi’s die sympathie hebben voor het
fascistische gedachtegoed. Dat zijn jongvolwassenen die vooral actief
zijn op het internet en een eigen chatgroep hebben. Zij zijn
geïnformeerd; bij huiszoekingen vinden we gespecialiseerde literatuur
over de Tweede Wereldoorlog en Hitler.
