In Oostzaan komt toch geen herdenkingsplaquette voor de joodse inwoners van het Noordhollandse dorp en de ca. 75 Duitse en Oost-Europese joodse vluchtelingen die in de periode van 1937 tot 1939 bij hen een gastvrij onderdak vonden. De gemeenteraad vindt een gedenkteken ‘toch wat te veel eer’.
Het idee voor het gedenkteken was afkomstig van de Werkgroep Joodse
Geschiedenis Zaanstreek. Oostzaner Jelle Brinkhuijsen was de
geschiedenis ingedoken en had ontdekt dat een relatief groot aantal
Duitse en Oost-Europese joden in de periode van 1937 tot 1939 in
Oostzaan verbleven.
Pim Ligtvoet, voorzitter van de Werkgroep Joodse Geschiedenis
Zaanstreek over de negatieve beslissing van de gemeenteraad: “Ik heb de
indruk dat men dacht dat de plaquette bedoeld was voor ‘een soort Anne
Franks’ die met gevaar voor eigen leven door de Oostzaners beschermd
waren. Maar toen doordrong dat het verhaal minder heldhaftig was en dat
de opvang van die gevluichte joden vooral door joodse Oostzaners was
gedaan, was het verschil tussen het oorspronkelijke idee en de
realiteit kennelijk te groot. Jammer, want het was toch wel iets
bijzonders dat het waard is om niet vergeten te worden. Maar naar alle
waarschijnlijkheid komt er in Tuindorp Oostzaan wel een plaquette en
wordt er ook een herdenkingsbijeenkomst georganiseerd.”
De werkgroep achtte de datum 5 mei 2005, zestig jaar na het einde van
de oorlog, een goed moment om dit feit aan de vergetelheid te ontrukken
met een gedenkteken. De gemeenteraad reageerde positief, zodat eind
2004 een oproep gedaan werd aan Oostzaanse kunstenaars om ideeen voor
het gedenkteken in te dienen. Medio januari waren ontwerpen van vijf
kunstenaars ontvangen.
Naar nu blijkt heeft de gemeenteraad echter op 31 januar in een
besloten vergadering beslist dat het monument niet doorgaat.
Burgemeester Paul Moehlmann geeft toe dat het idee dat de gemeenteraad
aanvankelijk had niet helemaal strookte met wat er werkelijk gebeurd
bleek te zijn. “We hebben onderzoek laten doen en zijn op grond
daarvan tot de conclusie gekomen dat een gedenkteken toch wat te veel
eer is.” Hij erkent dat het wat ongelukkig is dat eerst aan kunstenaars
is gevraagd om ontwerpen te maken. “Maar dat was omdat we bij de
besluitvorming van meet af aan een idee wilden hebben over de kosten.”
De kunstenaars zijn inmiddels in kennis gesteld dat het plan is
afgeblazen.
Jelle Brinkhuijsen houdt zijn mening over het schrappen van het
gedenkteken liever voor zich. Hij mag van de gemeente wel een boekje
maken over deze joodse vluchtelingen, zodat het hele verhaal
uiteindelijk toch boven water zal komen. Hij hoopt met steun van de
gemeente Oostzaan het boekje huis aan huis te kunnen verspreiden.” Het
lukt echter niet om het nog voor 5 mei van dit jaar klaar te hebben,
maar Brinkhuijsen gaat ervan uit dat 5 mei 2006 wel haalbaar is.
Bron: Noordhollands Dagblad, 17 februari 2005
