De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Powell heeft voor het eerst in achttien maanden een bezoek gebracht aan Israël en de Palestijnse gebieden. De reis markeert het einde van het Palestijnse diplomatieke isolement door de Amerikanen.
Israël belooft meewerking bij verkiezingen
Powell, die al zijn ontslag heeft ingediend, beloofde Amerikaanse steun bij het houden van Palestijnse verkiezingen die moeten volgen op de dood van Arafat eerder deze maand. Powell zei dat hij gekomen was om Israëliers en Palestijnen duidelijk te maken dat president Bush vastbesloten is gebruik te maken van ‘de mogelijkheden die zich voordoen in de nasleep van de dood van voorzitter Arafat.’ De VS en Israël zagen Arafat als een ‘obstakel’ voor de vrede en hebben jarenlang geprobeerd hem te isoleren. Nu hopen beide landen dat er een Palestijnse leiding opstaat waarmee ze ‘mee om de tafel kunnen zitten.’ Powell ontmoette de tijdelijke Palestijnse leiding, PA voorzitter Rawhi Fattouh, premier Ahmed Qureia en PLO voorzitter Mahmoud Abbas in Jericho, niet in Ramallah waar Arafat begraven ligt.
Eerst had Powell ‘s ochtends een ontmoeting met de Israëlische premier Sharon en met minister van Buitenlandse Zaken Shalom. Na afloop verklaarde Shalom dat Israël ‘alles in onze macht’ zal doen om de Palestijnse verkiezingen, die voor 9 januari op het programma staan, soepel te laten verlopen. Israël zal het onder meer makkelijker maken voor Palestijnen om te reizen in de aanloop naar de verkiezingen. Maar over het belangrijkste punt, de terugtrekking van Israëlische troepen rond de Palestijnse steden, zweeg hij. Een Palestijnse woordvoerder zei de Israëlische woorden niet te vertrouwen (bron: de volkskrant, 23 november 2004). het Nieuwsblad, 23 oktober 2004 bericht echter dat volgens Silvan Shalom de Palestijnen alleen in de aanloop tot de verkiezingen bewegingsvrijheid zullen krijgen. Om dat te arrangeren zal overleg met de Palestijnen worden gevoerd, zei hij.
In Jericho verklaarden de Palestijnse leiders na afloop van de besprekingen dat Powell had gezegd ‘schouder aan schouder’ te zullen staan met de Palestijnen. Onderhandelaar Saeb Erekat zei dat er op alle punten ‘positief’ overleg had plaatsgehad. Hij zei nu vooral te hopen dat de Amerikanen zich weer actief gaan mengen in het vredesproces. Powell moedigde beide kanten aan samen te werken en het meeste te maken van de mogelijkheden die zich nu voor zouden doen. Zijn bezoek was vooral bedoeld om de Amerikaanse steun voor Palestijnse verkiezingen uit te drukken. Hij legde de verantwoordelijkheid daarvoor bij beide kanten. Niet alleen moet Israël maatregelen nemen om de campagne en de gang naar de stembus mogelijk te maken maar de Palestijnse leiding moet zich ook uitspreken tegen het terrorisme.
De VS steunen het plan van Sharon voor een eenzijdige terugtrekking van Israël uit de Gazastrook en een deel van de Westoever, maar willen dat het wordt ingepast in het oorspronkelijke routekaart’ vredesplan. Daarin is sprake van de vestiging van een Palestijnse staat in 2005. De Amerikaanse president George Bush heeft onlangs echter gezegd een Palestijnse staat de komende vier jaar te willen verwezenlijken. De Palestijnse premier Ahmed Qureia heeft de VS gevraagd vast te houden aan het tijdschema van de routekaart en zal daar in het gesprek met Powell naar verwachting nogmaals op aandringen.
Na de dood van Yasser Arafat besloot de Palestijnse leiding op 9 januari presidentsverkiezingen te houden. De Europese Unie stuurt een observatiemissie naar de Palestijnse gebieden onder leiding van de voormalige Franse premier Michel Rocard. Dat maakte Europees commissa