De toename van het aantal antisemitische incidenten, waaronder de meest recente grafschending in Lyon, valt samen met een stijging van het aantal Franse joden dat in Israël een nieuw bestaan zoekt. Maar van de exodus uit Frankrijk waartoe de Israëlische premier Sharon vorige maand opriep, is geen sprake.
Maandagavond, 21 uur. De bewaker van het joodse kerkhof La Mouche in
Lyon, waar slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog begraven liggen,
ontdekt dat 56 graven besmeurd zijn met hakenkruisen en Keltische
kruisen. De bewaker merkt ook twee jonge mannen op in het op dat moment
al gesloten kerkhof. De twee zijn opgepakt voor verhoor, maar het was
gisteravond nog niet duidelijk of zij de daders zijn.
Het is al de derde schending van een joodse begraafplaats in Frankrijk
dit jaar. In Herrlisheim-Hastatt en Saverne, in de Elzas, takelden
vandalen ook al graven toe. Sinds april zijn ruim 300 graven beklad in
Frankrijk, niet alleen joodse graven, maar ook de laatste rustplaats
van christenen en moslims, al krijgen die laatste gevallen veel minder
aandacht.
Net als bij vorige incidenten heeft ook nu de Franse regering haar
grote verontwaardiging uitgesproken. En ook president Chirac heeft dit
jaar herhaaldelijk duidelijk gemaakt dat voor racisme, en antisemitisme
in het bijzonder, geen plaats is in Frankrijk.
Des te groter was de verontwaardiging vorige maand toen de Israëlische
premier Sharon de Franse joden opriep om “zo snel mogelijk naar Israël
te komen”. Al even slecht viel de beslissing van Sharon om op 28 juli
persoonlijk een groep van 200 Franse joden op de luchthaven te
verwelkomen. De Franse overheid voelt zich ook ongemakkelijk bij de
werking van het Jewish Agency for Israël, dat zich met financiële steun
van de Israëlische staat kon installeren in een aantal Franse steden.
Geholpen door de berichten over het groeiende antisemitisme, moedigt
het agentschap kandidaat-migranten aan en informeert hen over de
diverse stappen.
Er is ook onmiskenbaar een stijging van het aantal Franse joden dat
naar Israël emigreert, zoals het Jewish Agency beklemtoont op zijn
website. In de eerste helft van 2004 steeg het aantal emigranten
volgens de site met 26 procent in vergelijking met dezelfde periode van
vorig jaar. In 2002 ging het in totaal om 2.481 emigranten uit
Frankrijk, in 2003 om 2.083. Het agentschap gaat er daarenboven van uit
dat in juli en augustus telkens zo’n 600 migranten de stap zullen
wagen. In zeven Israëlische steden kunnen de Franse joden rekenen op
extra begeleiding en taalcursussen om de moeilijke aanpassingsperiode
door te komen.
Anderzijds moet het belang van de stijging niet overdreven worden.
Frankrijk telt de grootste joodse gemeenschap van Europa: naar
schatting 600.000 mensen, van wie ruim de helft in Parijs en omstreken
leeft. Grote gemeenschappen joden tellen ook Lyon (40.000), Marseille
(65.000) en Toulouse, Straatsburg en Nice (telkens zo’n 20.000).
Frankrijk komt er trouwens niet uit wat nu precies de Franse joden
aanzet tot emigratie. Historisch antisemitisme lijkt minder mee te
spelen, want de meeste grafschendingen of andere vormen van agressie
tegen joden komen op rekening van gefrustreerde jongeren uit kansarme
moslimfamilies. Frankrijk telt nu eenmaal ook de grootste
moslimgemeenschap in Europa (5 miljoen). En waar joden en moslims in
achtergestelde wijken in Parijs, Lyon en Marseille dicht op elkaar
wonen, zoeken sociale problemen al eens een ontlading in religieuze
conflicten, dan nog vaak gekoppeld aan het Israëlisch-Palestijnse
conflict.
Of in de woorden van Menahem Gouary, de Europese directeur van het
Jewish Agency: Frankrijk is mislukt in de integratie van de
moslimbevolking. Die groep werkt haar haat tegen Frankrijk uit op de
joden die naast hen leven in een aantal van de armste voorsteden.”
Het doet terugd
