Het hoofdredactioneel commentaar van Trouw noemt het vonnis van het Internationaal Hooggerechtshof ‘een advies met morele waarde’, maar de recente uitspraak van het Israëlische hooggerechtshof heeft voor de Palestijnen meer waarde.
Het Internationaal Gerechtshof heeft een opmerkelijk duidelijk advies
gegeven over de Israëlische barrière in de Palestijnse gebieden. Israël
moet ‘de muur’ weghalen, want die is illegaal, en de Verenigde Naties
moeten zich beraden op manieren om dat te verzekeren. Het advies van
het VN-hof is niet meer dan een advies. Maar de uitspraak heeft een
morele waarde die de formele waarde ver overstijgt.
Het hof erkent dat Israël het recht, nee zelfs de plicht heeft om zijn
bevolking te beschermen tegen terreuraanslagen. Maar het vindt terecht
dat het land daarbij binnen de internationale rechtsregels moet
blijven. Ook concludeert het hof dat de politieke gevoeligheid van de
zaak geen reden is om niet tot een uitspraak te komen. Vrijwel alle
kwesties die het Internationaal Gerechtshof behandelt hebben zware
politieke lading -tot aan oorlogsdreiging aan toe.
Hoeveel morele waarde de uitspraak ook heeft, Israël legt haar in ieder
geval naast zich neer. Dat viel te verwachten gezien Israëls weigering
de jurisdictie van het hof in deze kwestie te erkennen, maar zal bij
zijn vijanden het beeld versterken dat het land boven de wet staat. De
Palestijnen op hun beurt kunnen hun juridische gelijk wel claimen, maar
politiek gesproken niet halen. Iedere poging om sancties op te leggen
aan Israël zal stranden op een Amerikaans veto -ook Europese landen
zullen op dat vlak trouwens hun reserves hebben.
Het paradoxale is dan ook dat voor concrete gevolgen de Palestijnen
eerder heil kunnen verwachten van het Israëlische hooggerechtshof. Dat
heeft bepaald dat delen van het traject van de barrière gewijzigd
moeten worden en de Israëlische regering heeft gezegd die uitspraak te
zullen opvolgen. De Palestijnen rest verder niets anders dan de
onderhandelingstafel voor het bereiken van een vredesregeling. Met alle
consequenties die dat heeft, zoals de noodzaak terroristisch geweld
tegen burgers te staken en politieke concessies te doen over kernvragen
als Jeruzalem en terugkeer van vluchtelingen.
Op Israël zal de internationale kritiek na de uitspraak van het VN-hof
ongetwijfeld toenemen. Hoewel dat land op sommige andere punten dan ‘de
muur’ zeker het morele gelijk aan zijn zijde heeft, is zijn veiligheid
op lange termijn niet gebaat bij een politiek die vrijwel uitsluitend
nog de steun van de VS krijgt.
Bron: Trouw, 12 juli 2004
