De in 1938 in Baghdad geboren Naqqash gold als een belangrijk schrijver. Niettegenstaande zijn joodse wortels, is hij altijd in het Arabisch blijven schrijven. Slechts één van zijn 13 boeken werd in het Hebreeuws vertaald.
In Israël was Naqqash nauwelijks bekend, maar in de Arabische wereld en
met name onder Irakese joodse vluchtelingen werd zijn werk zeer
gewaardeerd.
In 1951, toen de jonge staat Israël een campagne opgezet had om de ca.
130.000 joden uit Irak weg te krijgen, emigreerde Naqqah met zijn
familie naar Israël. Hij studeerde Arabische literatuur aan de
Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem. Volgens Shmuel Moreh, Naqqash’s
goede vriend en mentor, voelde de schrijver zich desondanks nooit
helemaal op zijn plaats in Israël. “Hij voelde zich verdreven uit Irak,
en is zichzelf altijd als vluchteling en in de allereerste plaats als
Irakees blijven beschouwen”, adus Moreh. “Hij heeft zich altijd verzet
tegen de assimilatie die het merendeel van de naar Israël geëmigreerde
Arabieren ondergingen.
“Ik voel me gediscrimineerd om een aantal redenen”, schreef Naqqash zelf, naar aanleiding van de film ‘Forget Baghdad’
waarin hijmeespeelde. “Allereerst word je als jood die in het Arabisch
schrijft in Israël niet gelezen en krijg je op geen enkele wijze steun
van de gevestogde literaire orde. Ten tweede ben je altijd verdacht.
Altijd hangt de vraag in de lucht waarom een jood in het Arabisch wil
schrijven? En ten derde: in de Arabische wereld en buiten Israël ben ik
veel bekender dan in Israël. Er zijn proefschrigften over mijn werk
gesschreven in Engeland, Amerika, Italië en in Irak, Egypte en op de
Westbank, maar nooit in Israël.”
Naqqash woonde de laatste jaren van zijn leven voornamelijk in
Manchester, waar hij zich een belangrijke plek veroverde binnen de
Irakese vluchteingen. Daarvoor bracht hij ook langere periodes
achtereen door in Turkije, India en Iran. Nog maar enkele weken geleden
was hij teruggekeerd naar hij huis in Israël, waar hij afgelopen
dinsdag 6 juli op 66-jarige leeftijd aan een hartaanval overleed.
Naqqash ontving vele literaire prijzen en zijn werk werd alom zeer
geprezen, maar omdat zijn boeken niet vertaald werden bleef financieel
succes uit.
Nogmaals Moreh: “Zijn weelderige, fraai geconstrueerde stijl, de
metaforen en de veelvuldige verwijzigingen naar specifieke
maatschappelijke situaties en groeperingen waarover hij schreef, en
waarvoor hij regelmatig gebruik maakte van de daarin gesproken
dialecten, lieten geen ruimte voor een vertaling. Zijn korte verhalen,
romans en toneelstukken kun je alleen maar in de originele taal lezen
als je werkelijk wilt begrijpen hoe ver Naqqash’ verbeeldingskracht
reikt.”
