Vanaf 23 april 2004 is in het Haagse Museon de nieuwe permanente tentoonstelling ?Kind in oorlog? te zien. In deze expositie wordt de Tweede Wereldoorlog vanuit het perspectief van kinderen belicht.
Hoe was het om kind te zijn in oorlogstijd? Wat kon een kind wel en niet begrijpen? Welke invloed had de oorlog op hun dagelijkse leven? Antwoorden op deze vragen zijn terug te vinden in verhalen, voorwerpen, foto?s, filmfragmenten en documenten van 34 bekende en onbekende mensen, die kind waren toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak. Zij laten zeer dierbare voorwerpen zien die hun waarde meestal niet danken aan hun uitzonderlijke schoonheid maar aan de verhalen en herinneringen die erachter schuil gaan.
Enkele voorbeelden van Nederlanders die hun verhaal delen
Willem Nijholt was zeven toen de oorlog in Nederlands-Indië begon. Toen hij na een transport in een gloeiend hete goederentrein aankwam in het kamp, is zijn fotoalbum door een Japanse bewaker verscheurd. Wonder boven wonder zijn delen hiervan bewaard gebleven en nu te bezichtigen in de tentoonstelling. Jan Montijn was vijftien jaar oud toen de oorlog uitbrak. In de tentoonstelling vertelt hij hoe hij aan Duitse zijde aan het Oostfront vocht, wanneer hij voor het eerst hoorde over het lot van de Joden en hoe hij uiteindelijk tot inkeer kwam. In de loopgraven maakte hij bij 25 graden onder nul tekeningen met een stokje en wat houtskool, die hij tijdens zijn verlof in 1945 aan zijn moeder gaf. Deze tekeningen zijn te zien in de expositie. Fie Polak was 11 jaar toen zij in 1944 met haar ouders op transport werd gezet naar Auschwitz-Birkenau. Zij vertelt over het nummer in haar arm, de werkdagen van 14 uur, slagen, hondenbeten, ziektes, ontberingen, medische experimenten en vooral: honger.
Opstelling ingericht als archief
De meer feitelijke achtergronden van de Tweede Wereldoorlog, waarin de persoonlijke verhalen en voorwerpen hun context krijgen, zijn te achterhalen in een opstelling die als archief is ingericht. Dit archief herbergt een schat aan informatie, waaronder geluidsfragmenten, documenten in lades, krantenartikelen in mappen, voorwerpen en computerprogramma?s. Het archief belicht zaken als Jeugdstorm, hongerwinter, jodenvervolging en onderwijs.
De foto?s en de tekeningen zijn samen met voorwerpen en verhalen van bekende en onbekende Nederlanders terug te vinden in dit archief. Kind in oorlog vormt een bijzondere weergave van de ingrijpende invloed die oorlog op kinderen heeft door de feiten en de persoonlijke verhalen van kinderen uit de Tweede Wereldoorlog en de hedendaagse oorlogssituaties te laten zien.
?Kind in oorlog? is tot stand gekomen in samenwerking met het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en Fonds 1818.
?Jouw wereld, Mijn wereld?, de nieuwe permanente tentoonstelling
?Kind in oorlog? is onderdeel van de nieuwe permanente expositie ?Jouw wereld, Mijn wereld?. Met deze tentoonstelling wordt het honderdjarige Museon dit jaar vernieuwd. Een van de thema?s van ?Jouw wereld, Mijn wereld? is ?Strijd?, een onderdeel dat nauw aansluit bij ?Kind in oorlog?. In dit expositiegedeelte wordt de noodzaak getoond van het verantwoord handhaven van de rechten van mens en kind. In ?Strijd? wordt belicht hoe het verlangen naar macht een onuitroeibare kracht is die de loop van de wereldgeschiedenis bepaalt. Er wordt tevens uitgelegd dat oorlog een zinloze activiteit is die louter negatieve resultaten oplevert op menselijk en materieel gebied. ?Strijd? gaat ook over respect en recht. De
