Christenen willen Pesach vieren. Net zoals Jezus dat 33 keer gedaan heeft, tot aan de avond voor zijn dood”. Theoloog Hanspeter Heinz begrijpt ze daarom wel, de christenen die op joodse wijze Pasen willen vieren.
Nu vieren Joden met Pesach iets heel anders dan christenen met Pasen. Pesach herdenkt de door God geleide uittocht van het volk Israël uit de slavernij in Egypte. Nog steeds wordt daartoe tijdens het sederfeest, aan het begin van joods Pasen, de exodus herdacht, met riten als het drinken van wijn en het eten van matses in huiselijke kring.
Aangezien Jezus Jood was, willen sommige christenen daarom nu ook Pesach vieren. Een veelgekozen tijdstip daarvoor is Witte Donderdag, de vooravond van Goede Vrijdag. In drie van de vier evangeliën wordt verteld dat het op de dag voor Jezus’ dood, toen hij zijn laatste avondmaal nuttigde, net joods Pasen was. Dus het ligt voor de hand dat christenen die Pesach willen vieren dat eveneens doen op de dag voor zij Jezus’ dood herdenken. Zo wordt een joods aandoende Pesach-viering steeds meer ingevoegd in de reeks christelijke vieringen die, via Goede Vrijdag, naar Pasen leidt.
En dat is ,,religieuze roof”, zegt Hanspeter Heinz nu onomwonden. Aanvankelijk zag deze katholieke theoloog uit Augsburg er nog niets verkeerds in. ,,De buikpijn kwam later.” Want ,,hoe meer ik het afweeg, des te sterker kom ik tot de overtuiging dat dit weliswaar goed bedoeld is, maar niet goed”, aldus Heinz tijdens een bijeenkomst in de Katholische Akademie in Berlijn, afgelopen maandag.
Rabbijn Walter Homolka krijgt in elk geval weer veel uitnodigingen, nu het tegen Pasen loopt. Hij herinnert zich twintig jaar geleden al eens, als enige jood, aanwezig te zijn geweest bij een door een rooms-katholieke priester geleide joodse paasviering op Witte Donderdag. Een beetje vreemd vond hij dat toen wel. Inmiddels hebben de christelijke pesachvieringen zich ,,als een virus verbreid”, zegt Homolka, ,,en zich in het ritueel van Witte Donderdag gegoten”.
Waar die groeiende interesse van christenen voor joods Pasen vandaan komt, begrijpt de protestantse theoloog Peter von der Osten-Sacken wel. ,,We zijn begonnen het jodendom opnieuw als wortel van het christendom te zien en we zijn Jezus weer als Jood gaan zien, en niet, zoals vroeger, als een Jood die tegen het jodendom was.” Uit die ommekeer onder christenen komen de christelijke pesachvieringen voort en de motieven zijn dan ook loffelijk, zegt Von der Osten-Sacken.
Toch wijst ook deze directeur van het Instituut voor kerk en jodendom in Berlijn de christelijke pesachvieringen af. ,,We moeten het jodendom kennen, begrijpen en respecteren, maar niet imiteren.” Het christendom is gesticht door een Jood en gegroeid op een joodse voedingsbodem, maar er is daarbij wel een grens ontstaan, betoogt Von der Osten-Sacken. ,,De nabuurschap van jodendom en christendom is gesticht door Jezus Christus en daar loopt ook de grens.”
Een nog simpeler argument tegen christelijke pesachvieringen is trouwens dat Jezus helemaal niet joods Pasen kan hebben gevierd zoals Joden dat tegenwoordig doen. Rabbijn Homolka: ,,Het seder-ritueel bestond in zijn huidige vorm helemaal nog niet in Jezus’ tijd. Mijn these is: men heeft in de tijd van scheiding tussen christendom en jodendom, in een tijd die voor het jodendom een crisis was door de opkomst van het christendom en door de verwoesting van de tempel, een nieuwe vorm van Pesach bedacht en vervolgens net gedaan alsof het altijd al zo geweest was.” Het joodse Pasen zoals het nu gevierd wordt, is met andere woorden een uitvinding van na Jezus’ tijd. Homolka denkt dat Joden zich met dat Pesach-nieuwe stijl wilden o
